Καστορίας Καλλίνικος: Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Ελευθερία

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Κατά τήν μεγάλη Δεσποτική καί Θεομητορική Ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Κυρίας Θεοτόκου ἑορτάζουμε τήν σύλληψη τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ μέσα στήν ἄχραντη καί παρθενική κοιλία τῆς Θεοτόκου, δηλαδή τήν Σάρκωση τοῦ Λόγου, τήν Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Θεός Λόγος γίνεται ἄνθρωπος, γιά νά ἀνακαινίση τήν ἀνθρώπινη φύση, νά δείξει τό πρωτόκτιστο κάλλος καί γιά νά ἐλευθερώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν θάνατο.

Τήν ἴδια ἡμέρα, 25η Μαρτίου, ἑορτάζει ἡ Πατρίδα μας τήν ἐλευθερία της.

*

Ὁ Εὐαγγελισμός χαρακτηρίζεται καί εἶναι ἑορτή τῆς ἐλευθερίας. Ἑορτή τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά δεσμά τῆς ἄγνοιας, τοῦ μίσους, τῶν παθῶν καί τοῦ θανάτου

Ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου ἔγκειται στήν δυνατότητα νά γνωρίζει τόν Δημιουργό καί Πλάστη του, νά ἀγαπᾶ ἀνιδιοτελῶς, νά μή ὑποκύπτει σέ ἐξαρτήσεις καί νά ζεῖ αἰωνίως ἐλεύθερος ἀπό τά δεσμά τοῦ θανάτου. Αὐτά εἶναι τά γνωρίσματα τῆς ὄντως ἐλευθερίας.

Μέ τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου, ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει τόν Θεό, ἀφοῦ ἡ Θεοτόκος «υἱόν ἐποίησεν ἀνθρώπου Θεόν, καί τόν ἄνθρωπον υἱόν Θεοῦ» καί ἀφοῦ «Θεόν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱός (πού ἔγινε ἄνθρωπος) ὁ ὢν εἰς τόν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» (Ἰω. α´).

Ὁ ἄνθρωπος τώρα μαθαίνει νά ἀγαπᾶ ἀληθινά, ἀφοῦ ἡ ἀγάπη δέν εἶναι ἕνα συναίσθημα, ἀλλά Ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός. Καί ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί δίδαξε καί ἔπραξε ὁ Ἴδιος πάνω στόν Σταυρό τήν ἀγάπη καί γιά τούς ἐχθρούς.

Ὁ ἄνθρωπος τώρα ἀκούει ἀπό τόν Δημιουργό του τήν φωνή τῆς ἐλευθερίας «ἔγειρε καὶ ἄρας τό κλινίδιόν σου πορεύου εἰς τόν οἶκόν σου» (Λουκ. ε´) καί ἀκόμη «γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς… ὁ υἱός μένει εἰς τόν αἰῶνα. ἐὰν οὖν ὁ υἱός ὑμᾶς ἐλευθερώσῃ, ὄντως ἐλεύθεροι ἔσεσθε» (Ἰω η´).

Ἐπίσης, ὁ ἄνθρωπος, στά πρόσωπα τῶν Μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, ἐγγίζει τήν αἰώνια ζωή, ἀφοῦ ἀκούει ἀπό τόν Ἐνανθρωπήσαντα Λόγο τό «ἐγώ εἰμί ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωή» (Ἰω. ια´). Καί ὄχι μόνον ἀκούει, ἀλλά βλέπει τήν Ζωή νά λάμπει πάνω στό Ὄρος Θαβώρ καί νά εἰσέρχεται ἡ Ζωή μέσα στόν ἄνθρωπο τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς.

*

Μαζί μέ τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου ἑορτάζουμε καί τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας μας.

Γιατί οἱ Ἀγωνιστές τῆς Ἐλευθερίας μας κατά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 συνέδεσαν ἄμεσα τόν ἀγώνα καί τήν ἐλπίδα τῆς ἐλευθερίας τοῦ Γένους μας μέ τήν ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ.

Τό ἔκαναν αὐτό, γιατί ἀγαποῦσαν τήν Παναγία.

Τό ἔκαναν αὐτό, γιατί ἀγαποῦσαν τόν Χριστό.

Τό ἔκαναν αὐτό, γιατί βίωναν τήν ὀρθόδοξη παράδοση.

Τό ἔκαναν αὐτό, γιατί ποθοῦσαν τήν ἐλευθερία.

Οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821 δέν πρωτοεμφανίσθηκαν στήν ἱστορία τότε, οὔτε ἦταν χαμένοι ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων πού τούς εἶχε ξεχάσει ἡ ἱστορία γιά δυό χιλιάδες χρόνια. Οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821 ἦταν Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι σκλαβωμένοι στούς Ὀθωμανούς Τούρκους ἀπό τήν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης, πού σήμανε τήν ὑποδούλωση τῆς Χριστιανικῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Νέας Ρώμης καί τῶν λαῶν πού ζοῦσαν σέ αὐτή.

Οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821 δέν ἦταν κενοί παραδόσεων, πολιτισμοῦ, ψυχῆς, ἀξιῶν, ἀρετῶν, ἱστορίας, ὥστε νά χρειάζονται κάποιους φωτισμένους νά τούς κατηχήσουν. Οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821 ἦταν Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι Ρωμηοί, μέ βαρύ πολιτιστικό φορτίο, ἄν καί σκονισμένο ἀπό τούς αἰῶνες τῆς δουλείας. Τήν ἐλευθερία τους ζητοῦσαν, γιά νά μή κινδυνεύουν πλέον ἀπό τούς ἐξισλαμισμούς.

Εἰς τιμήν τῶν ἀγωνιστῶν ἐκείνων, θά παραθέσω ἕνα κείμενο, πού περιγράφει τίς ἀρετές τοῦ Γένους μας.

Καί τό κάνω αὐτό, διότι παρατηρεῖται μιά ἐπιστημονικοφανῆ προσπάθεια νά μειωθεῖ τό ἠθικό τοῦ λαοῦ μας, τό ἠθικό τῶν Ἑλλήνων, καί νά ἀντικατασταθεῖ ἀπό τήν δουλοπρέπεια καί τήν πίστη σέ θρησκειοποιημένες οὐτοπίες.

Αἰσθανόμαστε ὡσάν ἡ Πατρίδα μας νά ὑποφέρει ἀπό ἕνα πολιτιστικό αὐτοάνοσο σύνδρομο καί νά ἐπιτίθεται στό σῶμα της καί στά κύτταρά της. Καί τά συμπτώματα αὐτοῦ τοῦ αὐτοάνοσου τῆς Πατρίδας μας εἶναι, μεταξύ ἄλλων, ἡ κατάρρευση τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαρχίας, καί ἡ κατάρρευση τῶν κυττάρων της, δηλαδή τῆς Ἑλληνικῆς Οἰκογένειας.

Ἄς λάβουμε θάρρος, λοιπόν, ἀπό τόν λόγο τοῦ π. Ἰωάννη Ρωμανίδη, τοῦ ἐπικληθέντος Προφήτη τῆς Ρωμηοσύνης.

*

«Ὁ Ρωμηός δέν ἀποφεύγει τίς συμμαχίες. Ὄχι. Ὀνειροπόλος καί ἀφελής δέν εἶναι. Ἀλλά οὐδέποτε γίνεται πνευματικά ἢ σωματικά δοῦλος τοῦ συμμάχου. Γίνεται σύμμαχος πιστός στά συμπεφωνημένα ἀλλά ἰδεολογικά ἀδέσμευτος.

Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει πάλι ὅτι δέχεται μόνον τά ρωμαίϊκα (ἑλληνικά) καί τίποτε τό ξένο. Δέχεται ὁ,τιδήποτε τό καλό καί τό κάμνει ρωμαίικο. Ὅπως γίνεται σύμμαχος μέ ὅποιον συμφέρει ἐθνικῶς, κατά τόν ἴδιο τρόπο ἀποκτᾶ ὅλα ὅσα χρειάζονται ἀπό τήν σοφία τῶν ἐπιστημόνων τοῦ κόσμου, ἀλλά τά προσαρμόζει εἰς τόν ρωμαίϊκο πολιτισμό του.

Οὐδέποτε συγχέει τίς θετικές ἐπιστῆμες μέ τόν πολιτισμό, ἀφοῦ γνωρίζει ὅτι καί ὁ βάρβαρος δύναται νά ἔχῃ ἢ νά ἀποκτήσῃ καί νά προαγάγῃ τίς θετικές ἐπιστῆμες, γιά νά χρησιμοποιήση αὐτές γιά τήν ὑποδούλωση καί καταστροφή τῶν ἀνθρώπων.

Γι᾽ αὐτό ὁ Ῥωμηός γνωρίζει ὅτι εἶναι πνευματικός ἡγέτης καί σέ αὐτούς πού εἶναι ὡς τεχνοκράτες καί ὡς οἰκονομική δύναμη ἡγέτες.

Ναί μέν ὁ Ρωμηός ἔχει ἀπόλυτη πεποίθηση στήν Ρωμηοσύνη του, ἀλλά οὔτε φανατικός οὔτε μισαλλόδοξος εἶναι καί οὔτε ἔχει καμμία ξενοφοβία. Ἀντιθέτως, ἀγαπᾶ τούς ξένους ὄχι ὅμως μέ ἀφέλεια.

Αὐτό, γιατί γνωρίζει ὅτι ὁ Θεός ἀγαπᾶ ὅλους τούς ἀνθρώπους καί ὅλες τίς φυλές καί ὅλα τά ἔθνη χωρίς διάκριση καί χωρίς προτίμηση.

Ὁ Ρωμηός γνωρίζει ὅτι ἡ Ρωμηοσύνη του κατέχει τήν ἀλήθεια καί εἶναι ἡ ὑψίστη μορφή τῶν πολιτισμῶν. Ἀλλά κατανοεῖ ἄριστα τό γεγονός ὅτι ὁ Θεός ἀγαπᾶ τόν Ρωμηό, ὄχι ὅμως περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους. Ὁ Θεός ἀγαπᾶ τόν κάτοχον τῆς ἀληθείας, ἀλλ’ ἐξ ἴσου ἀγαπᾶ τόν κήρυκα τοῦ ψεύδους. Ἀγαπᾶ τόν ἅγιο, ἀλλ’ ἀγαπᾶ ἐξ ἴσου ἀκόμη καί τόν διάβολο.

Γι᾽ αὐτό, ἡ Ρωμηοσύνη εἶναι αὐτοπεποίθηση, ταπεινοφροσύνη, καί φιλότιμο καί ὄχι κίβδηλη αὐτοπεποίθηση, ἰταμότητα καί ἐγωισμός. Ὁ ἡρωισμός τῆς Ρωμηοσύνης εἶναι ἀληθινή καί διαρκής κατάσταση τοῦ πνεύματος καί ὄχι ἀγριότητα, βαρβαρότητα καί ἁρπακτικότητα.

Οἱ μεγαλύτεροι ἥρωες τῆς Ρωμηοσύνης συγκαταλέγονται μεταξύ τῶν ἁγίων».

*

Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου εἶναι τό κέντρο τῆς ἱστορίας, ἡ ἑορτή τοῦ Θεοῦ πού ἔγινε ἄνθρωπος καί τοῦ ἀνθρώπου πού γίνεται θεός μέ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ καί ὄχι μέ τήν ἀλαζονική αὐτοθέωση. Εἶναι ἑορτή τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Εἶναι ἑορτή τῆς Πατρίδας μας, εἶναι ἑορτή τῆς Παραδόσεώς μας.

Ἄς ἀντλοῦμε δύναμη καί θάρρος ἀπό τήν Ἑορτή αὐτή καί ἀπό ὅλες τίς Δεσποτικές καί Θεομητορικές Ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἀπό τήν Παράδοσή μας πού ἐμπνέεται ἀπό αὐτές. Αὐτή εἶναι ἡ ἐλπίδα μας μέσα στόν κόσμο τῆς ἀποστασίας, τῆς δουλοπρέπειας καί τοῦ φόβου.

Μέ θερμές πατρικές εὐχές καί ἀγάπη

Ὁ Μητροπολίτης 

† Ὁ Καστορίας Καλλίνικος