Μητροπολίτης Αιτωλίας: «Ο Κύριος βγήκε να σπείρει με δική Του πρωτοβουλία, αναζητά όμως την δική μας ελεύθερη προαίρεση»
«Ό,τι συμβαίνει μέσα στην Εκκλησία, σε ένα πράγμα αποσκοπεί: Στην ετοιμασία των ψυχών να δεχτούν τον Λόγο του Θεού».
Τα παραπάνω υπογραμμίζει στο κυριακάτικο μήνυμά του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός.
Πιο αναλυτικά, γιά τήν Κυριακή 15 Ὀκτωβρίου 2023:
Αγαπητοί μου πατέρες και αδελφοί,
Παιδιά μου εν Κυρίω αγαπημένα,
Η αγία μας Εκκλησία παρουσιάζει σήμερα μία από τις γνωστότερες παραβολές του Κυρίου μας. Πρόκειται για την παραβολή του Σπορέα, δηλαδή Εκείνου, ο οποίος σπέρνει τον σπόρο στη γη με την προσδοκία της καρποφορίας.
Σπορέας είναι ο ίδιος ο Χριστός μας και σπέρνει με δική Του πρωτοβουλία. Το αποτέλεσμα όμως της σποράς εξαρτάται από τη δική μας ελεύθερη προαίρεση και η κατάσταση του χώματος που θα υποδεχθεί τον σπόρο εναπόκειται στο δικό μας πνευματικό έργο. Γιά τον λόγο αυτό, η σημερινή παραβολή έρχεται να ρωτήσει εμάς, το σημερινό χωράφι προς το οποίο εξέρχεται ο καλός Σπορέας: Σε τι κατάσταση βρίσκεται η ψυχή μας καθώς υποδεχόμαστε τους λυτρωτικούς σπόρους του λόγου του Θεού;
Η παραβολή παρουσιάζει τέσσερα ενδεχόμενα, το καθένα από αυτά με τις δικές του ιδιαίτερες συνθήκες αλλά και την ιδιαίτερη ερμηνεία του. Ο σπόρος μπορεί να πέσει στον σκληρό δρόμο, σε έδαφος γεμάτο πέτρες, σε χώμα πνιγμένο στα αγκάθια καί, τέλος, σε χώμα αφράτο, όπου οι ρίζες θα δυναμώσουν και η καρποφορία θα είναι πλήρης και άφθονη. Συνήθως, αναρωτιόμαστε σε ποιά κατηγορία ανήκουμε. Μήπως η ψυχή μας έχει καταντήσει να μοιάζει με έναν δημόσιο δρόμο, ο οποίος πατιέται καθημερινά από τόσους και τόσους ανθρώπους που μπαινοβγαίνουν στη ζωή μας; Μήπως ζούμε μία ζωή ξένη, απασχολούμενοι διαρκώς με υποθέσεις άλλων και επιτρέποντας στον καθένα να διασκορπίζει την ουσία της ύπαρξής μας; Μήπως παρασυρόμαστε εύκολα σε απασχολήσεις ανούσιες, οι οποίες, κατά βάθος, δεν μας αφορούν και δεν έχουν καμία σχέση με τις αληθινές ανάγκες και τον προορισμό μας; Πως να εισχωρήσει ο σπόρος σε ένα τέτοιο έδαφος, σε μια ισοπεδωμένη ψυχή; Πως να μη μείνει εκτεθειμένος και απροστάτευτος στο ποδοπάτημα των περαστικών και την αρπαγή του Διαβόλου;
Είναι όμως και το βραχώδες έδαφος. Στην κατάσταση αυτή, η ψυχή δέχεται τον σπόρο, και μάλιστα με χαρά. Γλυκαίνεται από την κατάνυξη της λατρείας, συγκινείται από το όμορφο κήρυγμα, συνταράσσεται από την ακρόαση για θεϊκά σημεία και θαύματα. Κατά βάθος, όμως, δεν υπάρχει δίψα αληθινή για βαθιά και ειλικρινή σχέση με τον Χριστό. Δεν υπάρχει ακράδαντη πίστη πως, ό,τι κι αν συμβεί, ο λόγος του Θεού είναι πάντοτε η απάντηση, η αλήθεια, η σωτηρία. Στους ανθρώπους αυτούς, κατά την ώρα της δοκιμασίας δημιουργείται πανικός. Ο λόγος του Θεού εκτοπίζεται στα αζήτητα και ο νούς τους γίνεται φυγάς, όπως γράφει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας.
Υπάρχει όμως και το χώμα, το πνιγμένο στ΄ αγκάθια. Έτσι μοιάζει η ψυχή των ανθρώπων εκείνων, οι οποίοι επιλέγουν να ακολουθούν συγχρόνως δύο παράλληλους δρόμους. Ο μισός τους εαυτός αποδέχεται και πιστεύει στη χαρά που προσφέρει ο λόγος του Θεού. Ο άλλος μισός, όμως, δεν μπορεί να απαλλαγεί από την αναζήτηση της απόλαυσης μέσω του κοσμικού πλούτου και της γήινης καλοζωίας. Εδώ, ο σπόρος αναπτύσσει κάποιες αδύναμες ρίζες, όπως όμως αναφέρει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός, εκκλησιαστικός Πατέρας του 11ου αιώνα, ανεπαίσθητα και σταδιακά μαραίνεται και πνίγεται από τις ηδονές του βίου. Ο σπόρος δεν ωριμάζει, η καρποφορία δεν πραγματοποιείται και η πίστη παραμένει ένα διακοσμητικό στοιχείο της καθημερινότητας.
Υπάρχει, όμως, και το εύφορο έδαφος. Το έδαφος που διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που στερούνται οι τρείς προηγούμενες καταστάσεις. Το γόνιμο έδαφος, το οποίο αντιπροσωπεύει τις ψυχές των ανθρώπων εκείνων, οι οποίοι προστατεύουν τον εαυτό τους από τις μάταιες περισπάσεις και τις ανούσιες συναναστροφές. Εκείνων που έχουν κατανοήσει η ο πόνος τους έχει διδάξει πως η πιό βαθιά δίψα της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η δίψα για Θεό. Εκείνων, που με υπομονή και επιμονή αποθηκεύουν στην ψυχή τους τον Λόγο του Θεού, ώστε, την ώρα της δοκιμασίας, αισθάνονται έντονα τη φροντίδα του επουράνιου Πατέρα και προφυλάσσουν την ψυχή τους από την απελπισία και την απόγνωση. Εκείνων, που αποφασίζουν να παραδώσουν ολοκληρωτικά τον εαυτό τους στη θεία σπορά, έχοντας πειστεί για την ματαιότητα των υποσχέσεων του κόσμου τούτου.
Ακούγοντας τη σημερινή παραβολή, ίσως αναζητήσουμε την κατηγορία εκείνη που μας αντιπροσωπεύει περισσότερο. Η αλήθεια, όμως, είναι απλή καί, ίσως, λίγο απροσδόκητη. Ένα είναι το χωράφι, αδελφοί μου, και μέσα στο χωράφι αυτό υπήρχε το έδαφος και των τεσσάρων κατηγοριών. Έτσι και η ψυχή μας, μία είναι και σε αυτήν εναλλάσσονται οι διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις της παραβολής. Ποιος από μας δεν διψάει για Θεό; Ποιος δεν θα ήθελε να δεί τον εαυτό του πλημμυρισμένο από την παρουσία Του; Ποιος δεν ονειρεύεται έναν εαυτό σταθερό στην πίστη, πλούσιο στην αγάπη, ακλόνητο στην ελπίδα; Συχνά όμως οι δυνάμεις μας είναι φτωχές. Συναναστρεφόμαστε καθημερινά με ανθρώπους και ξεχνάμε τον εαυτό μας που μεταβάλλεται σε χιλιοπατημένο δρόμο. Μάς λείπει συχνά ο χρόνος να εμβαθύνουμε στην πίστη μας και η ψυχή μας σκληραίνει σαν πέτρα. Πιστεύουμε στον Θεό αλλά εξαιτίας της αδυναμίας μας συχνά καταφεύγουμε και στις παρηγοριές αυτού του κόσμου, οι οποίες πνίγουν σαν αγκάθια τον λόγο του Θεού αλλά και τις καλές μας προθέσεις. Είναι όμως και στιγμές σταλμένες λές από τον Θεό, που νιώθουμε την ψυχή μας να έχει παραδοθεί στη σπορά του Κυρίου σαν αφράτο χώμα. Είναι οι ίδιες οι στιγμές, για τις οποίες ο ιερός Αυγουστίνος ευγνωμονεί τον Θεό, διαπιστώνοντας πως αυτή η ξαφνική και ανεξήγητη θέρμη που μας πλημμυρίζει – σπάνια εμάς, συχνότατα τους αγίους – δεν αποτελεί καρπό ανθρώπινου μόχθου αλλά δωρεά Θεού.
Έλεγε ένας Ρώσος ιερέας: «Μελετώ καθημερινά το Ευαγγέλιο και πολύ σπάνια η ζωή μου ανταποκρίνεται σε αυτό. Αλλά το μελετάω καθημερινά γιατί δεν γνωρίζω πότε και κατά πόσον σήμερα, αύριο η κάποια άλλη μέρα θα είμαι η άγονη πλευρά του δρόμου η το πετρώδες έδαφος, η η πνιγμένη από τα αγκάθια γη η ένα μικρό κομμάτι αφράτου χώματος, που πάνω του θα πέσει ο λόγος και θα φέρει καρπούς».
Αδελφοί μου,
Ο Κύριος βγήκε να σπείρει με δική Του πρωτοβουλία. Αναζητά όμως την δική μας ελεύθερη προαίρεση. Αναζητά την ετοιμότητά μας. Την προθυμία μας. Την εμπιστοσύνη μας προς Εκείνον πως, αν του δώσουμε μία ευκαιρία, θα καταστήσει την ψυχή μας παράδεισο καρποφορίας. Όπως Εκείνος εξήλθε προς σποράν, έτσι εξήλθαν και οι Απόστολοι, έτσι εξήλθαν και οι Επίσκοποι όλων των χριστιανικών αιώνων ως διάδοχοί τους, έτσι εξέρχονται μέχρι σήμερα οι Ορθόδοξοι επίσκοποι και ο ιερείς μέχρις των περάτων της γής. Σπορά προσφέρουν και εκείνοι, αναζητώντας το αφράτο χώμα της ψυχής των ανθρώπων. Ό,τι συμβαίνει μέσα στην Εκκλησία, σε ένα πράγμα αποσκοπεί: Στην ετοιμασία των ψυχών να δεχτούν τον Λόγο του Θεού. Ο καλός Σπορέας και οι διάδοχοι στο έργο Του σας ζητούν μία ευκαιρία, ώστε να ευφρανθούν με την καρποφορία της σποράς τους και να δούν τις ζωές σας, τις ζωές όλων των ανθρώπων, πλούσιες και χαρούμενες όπως ο επουράνιος Πατέρας θέλει πάντα να βλέπει τα παιδιά Του. Άς ανοίξουμε, λοιπόν, όλοι την καρδιά μας στον σπόρο της σωτηρίας. Αμήν.
Με όλη μου την πατρική αγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
