Σε «αναμμένα κάρβουνα» ο Ρώσος Πατριάρχης Κύριλλος - Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ιδρύει Εξαρχία στη Λιθουανία. Βαθαίνει το ρήγμα στον Ορθόδοξο κόσμο
Η εκκλησιαστική φιλονικία των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας καλά κρατεί.
Η αντιπαράθεση της κόντρας συνεχίστηκε σήμερα με την κατά μέτωπο επίθεση του Παναγιωτάτου κ. Βαρθολομαίου αφού στην επίσημη επίσκεψη που πραγματοποιεί στη χώρα της Λιθουανίας και εργαλειοποιώντας την ορθόδοξη ταυτότητα ανέφερε την Ίδρυση Εξαρχίας (πρεσβείας) του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως δίνοντας έτσι συνέχεια σε μια κρίση η οποία τείνει να εξελιχθεί σε εκκλησιαστικό σχίσμα με έντονες γεωπολιτικές διαστάσεις.
«Το Κράτος και οι αξιωματούχοι του δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν ή να προσπαθούν να επηρεάσουν τις κανονικές αποφάσεις των Εκκλησιών. Ωστόσο, όταν γίνονται, θα ήταν υποκριτικό να προσποιούμαστε ότι δεν καταλαβαίνουμε ή δεν εκτιμούμε τη σημασία τους».
Οικουμενικός Πατριάρχης: Στενοί οι δεσμοί της Μητέρας Εκκλησίας με τη Λιθουανία
Ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας αναφέρθηκε στους στενούς που είχε η Μητέρα Εκκλησία με τη Λιθουανία από τον 13ο αιώνα και αναφέρθηκε στη σημερινή προοπτική ίδρυσης Εξαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη χώρα. Υπογράμμισε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει μετατραπεί σε πηγή ενότητας για τους χριστιανούς όλου του κόσμου τονίζοντας ότι με τη Συμφωνία που υπογράφηκε το Οικουμενικό Πατριαρχείο προσφέρεται θυσιαστικά στην υπηρεσία των ορθοδόξων πιστών στη χώρα επεκτείνοντας την πνευματική του παρουσία στη Λιθουανία μαζί με τις μοναδικές ευθύνες που μας εμπιστεύονται οι Άγιοι και Ιεροί Κανόνες και την αγιασμένη μακρόχρονη πρακτική της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
«…Σήμερα ανοίγεται μπροστά μας μια νέα προοπτική μαζί με τη δυνατότητα να συνεργαστούμε για την ίδρυση της Εξαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Λιθουανία.
Αυτή είναι και η θέληση των Ορθοδόξων ιερέων και πιστών στη χώρα σας. Όπως αναφέρεται στη Συμφωνία Συνεργασίας, υποστηρίζουμε την πρόθεση τόσο της ομάδας των Λιθουανών Ορθοδόξων ιερέων όσο και των πιστών που εκπροσωπούν διάφορες άλλες εθνοτικές κοινότητες στη Λιθουανία να ακολουθήσουν τη συνείδησή τους και να αποκαταστήσουν την ιστορική δικαιοσύνη ασκώντας την πίστη τους σε μια εκκλησία υπό τη δικαιοδοσία του Οικουμενικό Πατριαρχείο. Με επίγνωση και πλήρως αφοσιωμένη στην ελευθερία της συνείδησης και της θρησκείας που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Λιθουανίας, στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά και στην Εγκύκλιο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Κρήτη, 2016) , υποστηρίζουμε πλήρως το δικαίωμα των Λιθουανών Ορθοδόξων πιστών να λατρεύουν ελεύθερα και σύμφωνα με τη συνείδησή τους», είπε ο κ.κ. Βαρθολομαίος στην Λιθουανή Πρωθυπουργό.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στα σημαντικά οφέλη για την κοινωνία που μπορεί να προσφέρει η συνεργασία μεταξύ ενός κράτους και της Εκκλησίας, προωθώντας παράλληλα την ειρήνη, την ανεκτικότητα και την κατανόηση μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων.
«…Οι θρησκευτικές οργανώσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο επιρροής στις ηθικές και ηθικές αξίες των οπαδών τους και μπορούν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση για να διαδώσουν αυτές τις αξίες στην κοινωνία . Αυτό μπορεί να οδηγήσει στη μείωση των κοινωνικών συγκρούσεων και σε βαθύτερη αλληλεγγύη. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης αναγνωρίσει την καθοριστική συμβολή των θρησκευτικών οργανώσεων στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Για παράδειγμα, τα θρησκευτικά ιδρύματα μπορούν να είναι ισχυροί υποστηρικτές για την προστασία του περιβάλλοντος και μπορούν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση για να καλλιεργήσουν βιώσιμες πρακτικές στις κοινότητές τους», είπε μεταξύ άλλων.
.jpg)
Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου (ελεύθερη μετάφραση)
Είμαστε πράγματι πολύ χαρούμενοι που μπορούμε να πραγματοποιήσουμε αυτή την πρώτη επίσημη επίσκεψη στην όμορφη χώρα σας μετά από ευγενική πρόσκληση της αξιότιμης κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Λιθουανίας. Είμαστε προσωπικά ευγνώμονες στην Εξοχότητά της κα Ingrida Šimonytė για την υποδοχή μας και της συνοδείας μας στο Κυβερνητικό Μέγαρο και για την εγκάρδια και εποικοδομητική συνάντησή μας.
Επισκεπτόμαστε αυτή τη φιλόξενη χώρα για πρώτη φορά για να ενισχύσουμε τους δεσμούς μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Δημοκρατίας της Λιθουανίας. Μαζί με τον Πρωθυπουργό μόλις υπογράψαμε μια Συμφωνία Συνεργασίας που ορίζει και ενθαρρύνει στενότερους δεσμούς και συνεργασία σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Όπως αναφέρεται ξεκάθαρα στο κείμενο της Συμφωνίας, η παρουσία της Ορθοδοξίας στη Λιθουανία χρονολογείται από τον 13ο αιώνα. Αυτή η μακραίωνη σχέση μεταξύ των Ορθοδόξων πιστών της χώρας σας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου μαρτυρεί το γεγονός ότι αυτή δεν είναι η πρώτη επαφή μεταξύ της γης της Λιθουανίας και της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Σήμερα ανοίγεται μπροστά μας μια νέα προοπτική μαζί με τη δυνατότητα να συνεργαστούμε για την ίδρυση της Εξαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Λιθουανία.
Αυτή είναι και η θέληση των Ορθοδόξων ιερέων και πιστών στη χώρα σας. Όπως αναφέρεται στη Συμφωνία Συνεργασίας, υποστηρίζουμε τις φιλοδοξίες τόσο της ομάδας των Λιθουανών ορθοδόξων ιερέων όσο και των πιστών που εκπροσωπούν διάφορες άλλες εθνοτικές κοινότητες στη Λιθουανία να ακολουθήσουν τη συνείδησή τους και να αποκαταστήσουν την ιστορική δικαιοσύνη ασκώντας την πίστη τους σε μια εκκλησία υπό τη δικαιοδοσία του Οικουμενικό Πατριαρχείο. Με επίγνωση και πλήρως αφοσιωμένη στην ελευθερία της συνείδησης και της θρησκείας που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Λιθουανίας, στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά και στην Εγκύκλιο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Κρήτη, 2016) , υποστηρίζουμε πλήρως το δικαίωμα των Λιθουανών Ορθοδόξων πιστών να λατρεύουν ελεύθερα και σύμφωνα με τη συνείδησή τους.
Όπως δήλωσε η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθόδοξης Εκκλησίας του 2016: «Κανείς δεν τίμησε και φρόντισε τον άνθρωπο όσο ο Θεάνθρωπος Χριστός και η Εκκλησία του. Θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα είναι η προστασία της αρχής της θρησκευτικής ελευθερίας σε όλες τις πτυχές της—δηλαδή, η ελευθερία της συνείδησης, των πεποιθήσεων και της θρησκείας, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της συνείδησης, των πεποιθήσεων και της θρησκείας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ελευθερία λατρείας και λατρείας. πρακτική, το δικαίωμα να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του, καθώς και το δικαίωμα των θρησκευτικών κοινοτήτων στη θρησκευτική εκπαίδευση και στην πλήρη λειτουργία και άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων» ( Εγκύκλιος , παράγραφος 16). Το Συμβούλιο ζήτησε επίσης εποικοδομητική συνέργεια και σοβαρή συνεργασία μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους«προκειμένου να διαφυλαχθεί η μοναδική αξιοπρέπεια του ανθρώπου και τα ανθρώπινα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, και για να διασφαλιστεί η κοινωνική δικαιοσύνη» .
Πράγματι, η συνεργασία μεταξύ ενός κράτους και των θρησκευτικών οργανώσεων μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη στην κοινωνία. Τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα θρησκευτικά ιδρύματα στην προώθηση της ειρήνης, της ανεκτικότητας και της κατανόησης μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων. Στην πραγματικότητα, ο ΟΗΕ έχει συνεργαστεί ενεργά με θρησκευτικούς ηγέτες και οργανώσεις για την αντιμετώπιση διαφόρων κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών ζητημάτων.
Ένα από τα βασικά οφέλη μιας τέτοιας συνεργασίας είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο συνεκτική και αρμονική κοινωνία. Οι θρησκευτικές οργανώσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο επιρροής στις ηθικές και ηθικές αξίες των οπαδών τους και μπορούν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση για να διαδώσουν αυτές τις αξίες στην κοινωνία . Αυτό μπορεί να οδηγήσει στη μείωση των κοινωνικών συγκρούσεων και σε βαθύτερη αλληλεγγύη.
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης αναγνωρίσει την καθοριστική συμβολή των θρησκευτικών οργανώσεων στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Για παράδειγμα, τα θρησκευτικά ιδρύματα μπορούν να είναι ισχυροί υποστηρικτές για την προστασία του περιβάλλοντος και μπορούν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση για να καλλιεργήσουν βιώσιμες πρακτικές στις κοινότητές τους.
Η Βίβλος, επίσης, τονίζει τη σημασία της συνεργασίας και της ειρήνης μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων. Στο βιβλίο του Ησαΐα αναφέρεται ότι ο Θεός «θα κρίνει μεταξύ των εθνών και θα λύνει διαφορές για πολλούς λαούς. Θα χτυπήσουν τα ξίφη τους σε άροτρα και τα δόρατά τους σε αγκίστρια κλαδέματος. Έθνος δεν θα σηκώσει το σπαθί εναντίον του έθνους, ούτε θα εκπαιδεύσει πια για πόλεμο» (Ησαΐας 2:4) . Παρόμοια, στην Καινή Διαθήκη, ο Ιησούς δηλώνει: «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί, γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού» (Ματθαίος 5:9). Αυτό το εδάφιο τονίζει τη σημασία της εργασίας για την ειρήνη και τη συμφιλίωση μεταξύ διαφορετικών ομάδων.
Η Αγία Γραφή διδάσκει επίσης ότι η αγάπη και η ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των ανθρώπων είναι τα κλειδιά για μια ολοκληρωμένη και θεοσεβή ζωή. Στην πραγματικότητα, μια από τις μεγαλύτερες Γραφικές εντολές είναι να «αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου» (Μάρκος 12:31). Ομοίως, ο Άγιος Ιωάννης γράφει: « Όποιος δεν αγαπά, δεν γνωρίζει τον Θεό, γιατί ο Θεός είναι αγάπη » (Α’ Ιωάννου 4:8). Αυτά τα αποσπάσματα μας υπενθυμίζουν ότι η αγάπη μας για τους άλλους είναι αντανάκλαση της αγάπης μας για τον Θεό και ότι δεν μπορούμε να Τον γνωρίσουμε αληθινά χωρίς πρώτα να δείξουμε αγάπη και συμπόνια προς τους συνανθρώπους μας.
Σε αυτό το πνεύμα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει ξεκινήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες για να κινητοποιήσει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο για να αναλάβουν δράση για αυτά τα θέματα. Ένα από τα κύρια μέλημα της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης ήταν η προώθηση της ειρήνης και της συμφιλίωσης μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Υπήρξαμε ένθερμος υποστηρικτής του διαχριστιανικού και διαθρησκειακού διαλόγου και εργαστήκαμε ακούραστα για να χτίσουμε γέφυρες μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων. Υποστηρίζουμε επίσης σθεναρά τις προσπάθειες για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσφύγων και άλλων ευάλωτων πληθυσμών.
Εκτός από την προώθηση της ειρήνης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπήρξε επίσης πρωτοπόρος και ηγέτης στο παγκόσμιο κίνημα για την προστασία του περιβάλλοντος. Έχουμε μιλήσει επανειλημμένα για την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και έχουμε ξεκινήσει μια σειρά πρωτοβουλιών για την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτό το ζήτημα.
Μία από τις πιο αξιόλογες ενέργειές μας ήταν η καθιέρωση της 1ης Σεπτεμβρίου ως ημέρας αφιερωμένης στις προσευχές για την προστασία της δημιουργίας. Αυτή η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ενέπνευσε τον αγαπημένο μας αδελφό Πάπα Φραγκίσκο να ανακοινώσει επίσης την ίδια ημέρα ως Καθολική Παγκόσμια Ημέρα Προσευχής για τη Φροντίδα της Δημιουργίας, ακολουθούμενη από την Αγγλικανική Κοινωνία και άλλες χριστιανικές ομολογίες και οικουμενικές οργανώσεις, όπως το WCC και το CEC. . Επομένως, αυτή η πρωτοβουλία της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης έχει μετατραπεί σε πηγή ενότητας για τους χριστιανούς όλου του κόσμου για την υπεράσπιση του οίκου μας , της κοινής μας κατοικίας.
Με παρόμοιο τρόπο, με τη Συμφωνία που υπογράφηκε σήμερα εδώ, το Οικουμενικό Πατριαρχείο προσφέρεται θυσιαστικά στην υπηρεσία των ορθοδόξων πιστών στη χώρα σας επεκτείνοντας την πνευματική του παρουσία στη Λιθουανία μαζί με τις μοναδικές ευθύνες που μας εμπιστεύονται οι Άγιοι και Ιεροί Κανόνες και την αγιασμένη μακρόχρονη πρακτική της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτή είναι μια εξαιρετική τιμή για εμάς και, ως εκ τούτου, είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμονες στον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση της Λιθουανίας για την υποστήριξή τους.
Καθώς πλησιάζουμε στον εορτασμό της Μεγάλης Εορτής του Πάσχα, προσφέρουμε ολόψυχα σε όλους σας την Πατριαρχική μας ευλογία και τις πατρικές προσευχές μας. Είθε ο Κύριος να κρατά πάντα εσάς και τις οικογένειές σας και να χαρίζει στην ευλογημένη γη της Λιθουανίας ένα ευτυχισμένο και ευημερούν μέλλον! Αμήν!
Η Ομιλία της Πρωθυπουργού της Λιθουανίας κ. Ingrida Šimonytė (ελεύθερη μετάφραση)
Επιτρέψτε μου να χαιρετήσω τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την πρώτη –και ελπίζω όχι την τελευταία– επίσκεψή του στη Λιθουανία. Παναγιώτατε, σας ευχαριστώ για την αποδοχή της πρόσκλησής μου. Αυτή η επίσκεψή σας είναι αναμφίβολα ιστορική.
Σήμερα είχα την ευκαιρία να ευχαριστήσω προσωπικά τον Παναγιώτατο για την προσοχή του στην κατάσταση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Λιθουανία.
Σε όλη την ιστορία της, η Λιθουανία ήταν, είναι και πιστεύω ότι θα παραμείνει πάντα μια ανοιχτή και ανεκτική χώρα για ανθρώπους κάθε θρησκείας και καλής θέλησης. Η Ανατολική Ορθοδοξία είναι η δεύτερη πιο πολυπληθής παραδοσιακή θρησκεία στη Λιθουανία και σημαντικό μέρος της λιθουανικής ιστορίας και πολιτισμού.
Από τον 13ο αιώνα , οι Ορθόδοξοι που ζούσαν στη Λιθουανία ήταν μέρος της Ορθόδοξης Μητρόπολης Κιέβου, υπό τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, και δικαίως θεωρούσαν την Κωνσταντινούπολη ως Μητέρα Εκκλησία, γιατί αυτή είναι η πηγή της θρησκείας τους. Μόλις στα τέλη του 17ου αιώνα , όταν ο Πατριάρχης Μόσχας, αφού απέκτησε το δικαίωμα μόνο να χειροτονήσει τον εκλεγμένο Μητροπολίτη Κιέβου, [σύμφωνα με τις καλύτερες αυτοκρατορικές παραδόσεις] αποφάσισε να καταλάβει πλήρως την Ορθόδοξη Μητρόπολη. Κίεβο, και μαζί του, οι Λιθουανοί Ορθόδοξοι.
Είναι φυσικό και ανθρώπινο ότι με την πλήρη επιθετικότητα της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και με τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο να την υποστηρίζει ανοιχτά, έχει καταστεί αδύνατο για ορισμένους Ορθόδοξους που ζουν στη Λιθουανία να είναι μέρος της Αρχιεπισκοπής Βίλνιους και Λιθουανίας του Πατριαρχείου Μόσχας χωρίς μια σύγκρουση συνειδήσεων.
Αυτό δεν αφορά μόνο τους Λιθουανούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων ελληνικής ή ουκρανικής καταγωγής, αλλά και τους δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον πόλεμο και που βρήκαν προσωρινό – ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μόνιμη – στέγη στη Λιθουανία. Αφορά επίσης την ακόμη αυξανόμενη κοινότητα των Λευκορώσων στη Λιθουανία που διέφυγαν από την καταστολή και συνεχίζουν να αγωνίζονται για ελευθερία και δημοκρατία.
Είναι λοιπόν απολύτως κατανοητό, και ιστορικά δικαιολογημένο, ότι για να ομολογήσουν την πίστη τους χωρίς σύγκρουση συνείδησης, εκπρόσωποι των εθνικών κοινοτήτων απευθύνθηκαν στον Παναγιώτατο Πατριάρχη Βαρθολομαίο για εισαγωγή στη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.
Ως εκ τούτου, εγώ, τόσο προσωπικά όσο και εκ μέρους της Κυβέρνησης, υποστήριξα το αίτημα των εκπροσώπων των εθνικών κοινοτήτων και των Ορθοδόξων ιερέων που αργότερα προσχώρησαν στον Παναγιώτατο. Θα ήθελα να τονίσω ότι η απόφαση για την επιστροφή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Λιθουανία μπορεί να ληφθεί μόνο από το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο – αυτό είναι θέμα της Εκκλησίας και των πιστών. Σήμερα διαβεβαίωσα τον Παναγιώτατο –και θα ήθελα να επαναλάβω σε όλους ανεξαιρέτως τους Ορθόδοξους Χριστιανούς στη Λιθουανία– ότι η κυβέρνησή μου θα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να προστατεύσει και να εγγυηθεί την ελευθερία της πίστης, της συνείδησης και της θρησκείας, όπως κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Δημοκρατία της Λιθουανίας, για κάθε πολίτη και κάτοικο της Λιθουανίας.
Το Κράτος και οι αξιωματούχοι του δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν ή να προσπαθούν να επηρεάσουν τις κανονικές αποφάσεις των εκκλησιών. Ωστόσο, όταν γίνονται, θα ήταν υποκριτικό να προσποιούμαστε ότι δεν καταλαβαίνουμε ή δεν εκτιμούμε τη σημασία τους.
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου της 17ης Φεβρουαρίου να κάνει δεκτή την προσφυγή των πέντε ορθοδόξων ιερέων που είχαν εκδιωχθεί από τον κλήρο με απόφαση του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου, να αποκαταστήσουν τη θρησκευτική τους υπόσταση και να τους γίνουν δεκτοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αποτελεί σημαντικό βήμα προς τη θρησκευτική ελευθερία στη Λιθουανία.
Αυτή η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποκαθιστά τη δικαιοσύνη σε πέντε Λιθουανούς πολίτες και δίνει την απαραίτητη ελπίδα στους Ορθόδοξους Χριστιανούς στη Λιθουανία, οι οποίοι δεν αναγκάζονται και δεν πρέπει να αναγκαστούν να επιλέξουν μεταξύ της πίστης και των πεποιθήσεών τους.
Σήμερα κάναμε ένα άλλο σημαντικό βήμα. Έχουμε υπογράψει συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Λιθουανίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ελπίζω ότι αυτό θα είναι ένα γερό θεμέλιο για την ενίσχυση των σχέσεών μας και για το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για την επανίδρυση της θρησκευτικής του κοινότητας στη Λιθουανία.
Φωτογραφίες: Νίκος Παπαχρήστου/Πληροφορίες: Οικουμενικό Πατριαρχείο.
