«Εκάς οι βέβηλοι». Με 200 ψωροχιλιάρικα ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετέτρεψε στα Χανιά την παλαιά Ιερατική Σχολή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων σε Πατριαρχικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών “Πατριάρχης Βαρθολομαίος”

Εγκρίθηκε παμψηφεί στην ολομέλεια του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και κοινοποιήθηκε επίσημα η πρόταση για μετατροπή της τ. Ιερατικής Σχολής στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων σε Πατριαρχικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Πατριάρχης Βαρθολομαίος», της ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου της Μονής καθώς της μετατροπής των παρακείμενων οικίσκων σε ξενώνες φιλοξενίας.

Η πρόταση αποτελεί το αποτέλεσμα της Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στο Πολυτεχνείο Κρήτης, την Περιφέρεια Κρήτης η οποία την χρηματοδότησε, το Υπουργείο Πολιτισμού, και την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων.

Η προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης για την εκπόνηση Μελέτης Προστασίας και Ανάδειξης της Ι. Μ. Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων, υπογράφηκε στις 06.07.2020 στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Χανίων μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Κρήτης, της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων και του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Την Προγραμματική Σύμβαση, προϋπολογισμού 241.800€, (στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ΑΔΑ: 6ΒΤΕ469Β6Ν-4Υ8 αναφέρεται ποσό 207.585,04) υπέγραψαν τότε εκ μέρους του Υπουργείου η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, εκ μέρους της Περιφέρειας ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης, εκ μέρους της Μονής Αγίας Τριάδος ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Δορυλαίου και Καθηγουμένος της Ιεράς Μονής κ. Δαμασκηνός και εκ μέρους του Πολυτεχνείου Κρήτης ο Πρύτανης Ευάγγελος Διαμαντόπουλος, καθώς και η Αμαλία Κωτσάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Mηχανικών ως επιστημονικά υπεύθυνη του έργου.

Το αντικείμενο της Σύμβασης, που είχε διάρκεια 26 μηνών (δηλ. μέχρι Σεπτέμβριο του 2022) ήταν η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος υπό τον τίτλο: «Διερεύνηση δυνατοτήτων προστασίας, ανάδειξης, αποκατάστασης και επανάχρησης κτηρίου πρώην Ιερατικής Σχολής, καθώς και των παρακείμενων ερειπωμένων κτισμάτων κατοικιών στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων στα Χανιά Κρήτης μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους».

Σκοπός του έργου ήταν η ιστορική έρευνα και τεκμηρίωση του κτηρίου της Ιερατικής Σχολής στον περίβολο της Ιεράς Μονής, καθώς και των παρακείμενων εκτός περιβόλου κτισμάτων κατοικιών και της περαιτέρω πορείας του μνημειακού συγκροτήματος στον χρόνο, παράλληλα με την επιστημονική διερεύνηση της οικοδομικής τους κατάστασης. Ως απόρροια των ερευνητικών εργασιών, ως φαίνεται ακολούθησε η παραγωγή προτάσεων για την αποκατάσταση των κτισμάτων και του περιβάλλοντος χώρου τους, και η απόδοση νέας χρήσης ή χρήσεων, συναφών με την ιστορικότητά τους. Η διερεύνηση των χρήσεων θα στόχευε στη διατήρηση του θρησκευτικού χαρακτήρα του μοναστικού συγκροτήματος και στην υποστήριξη του μνημειακού - μουσειακού του ύφους.

Το ερευνητικό έργο εκπονήθηκε από ομάδα μελών ΔΕΠ, ερευνητών αλλά και φοιτητών, μεταπτυχιακών και προπτυχιακών, της Σχολής Αρχιτεκτόνων μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης και επιστημονικά υπεύθυνη την κ. Αμαλία Κωτσάκη.

Η επιτυχής ολοκλήρωση της προσπάθειας πολλά οφείλει και στην αγαστή συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων καθώς και την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων και ιδιαιτέρως του Ηγουμένου της, Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Δορυλαίου κ. Δαμασκηνού ενώ σύμφωνα με το επίσημο site της Ιεράς Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκορώνου (imka.gr) ο συλλέκτης Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δείξει ο ίδιος μεγάλο ενδιαφέρον και αναλάβει με προσωπικές ενέργειες για την ανακαίνιση του Μοναστηριού (πηγή: Από ανάρτηση Ευστράτιος Χατζηδάκης, Γεν. Δ/ντής του Γραφείου Τύπου & του Ρ/Σ Μαρτυρία της Ι.Μ.Κ.Α. 15/08/2020).

Το «Πατριαρχικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών ‘Πατριάρχης Βαρθολομαίος’» περιλαμβάνει Συνεδριακό Κέντρο (αίθουσα συνεδρίων, Foyer, διοίκηση), Πατριαρχικό διαμέρισμα, Βιβλιοθήκη – Μελετητήριο – Αρχείο, Εκθεσιακούς χώρους καθώς και τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους και χώρους υγιεινής. Στόχος της πρότασης είναι η δημιουργία ενός πολυλειτουργικού κτηρίου που θα συμβάλει στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της Μονής και θα ενισχύσει την κοινωνική της αποστολή, ενώ παράλληλα θα διαφυλάξει τον θρησκευτικό χαρακτήρα της μοναστικής ζωής.

Ο εργατικός κοινοβιακός οικισμός μετατρέπεται σε ξενώνες φιλοξενίας οργανωμένους σε τρία συγκροτήματα με αυλές και στόχος είναι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής του φυσιογνωμίας με τις ελάχιστες παρεμβάσεις διατηρώντας τη μοναστική λιτότητα που τα χαρακτηρίζει.

Ο περιβάλλον χώρος προτείνεται με τρόπο που να αναδεικνύει τα συνθετικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μοναστηριακού συγκροτήματος (αξονικότητα, μνημεικότητα) και συνάμα να γεφυρώνει την αυστηρή συμμετρία του μνημείου με την οργανικότητα του παρακείμενου αγροτικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στην διευθέτηση της κυκλοφορίας και των προσβάσεων ενώ για τις φυτεύσεις προτείνονται φυτά από την χλωρίδα της περιοχής.

Με την ολοκλήρωση και έγκριση της πρότασης από το ΚΑΣ ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου που θα ενισχύσει την ήδη προβεβλημένη παρουσία της Μονής και θα αποτελέσει έναν ακόμα χώρο υπερτοπικού ενδιαφέροντος στα Χανιά και ευρύτερα την Κρήτη, ενώ η άμεση σύνδεσή του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και γενικότερα την Εκκλησία, καθιστά το Πατριαρχικό Ίδρυμα διακριτό διεθνώς.