Αγάπη το μεγάλο ζητούμενο

 

Ορίζουμε με την λέξη αγάπη την αγαθή διάθεση κάποιου προς κάποιον.

Συμπαθώ κάποιον σημαίνει πως έχω θετικά συναισθήματα γι’ αυτόν που φτάνουν μέχρι το ερωτικό ενδιαφέρον αλλά και με τη συμπάθεια εκφράζω το συναίσθημα πως συμμετέχω στον πόνο ή την ανάγκη αυτού.

Η καλή μας διάθεση προς κάποιον έχει την φυσική της βάση αφ’ ενός μεν στην συμπάθεια και αφ’ ετέρου δε στα συναισθήματα, που αναπτύσσονται από την ανιδιοτελή συμμετοχή μας στα παθήματα και στην ευτυχία του. Έτσι η αγάπη αποτελεί την αφοσίωση της δικής μας θέλησης στον άλλο ανιδιοτελώς, μας λέει η φιλοσοφική ηθική και μάλιστα την ορίζει ως την πιο μεγάλη των ηθικών ιδεών, το ανθρωπινότερο συναίσθημα στον άνθρωπο. Η καθαρή αγάπη διαφέρει από τη σχέση πως κάνω το καλό για τη δόξα ,αλλά και η αδρανής αγάπη δεν μπορεί να είναι καθαρή. Δεν εξαρτάται η αξία της από τη σπουδαιότητα ή τη μηδαμινότητα του άλλου ,ούτε όμως και από τα αποτελέσματά της. Επίσης δεν μειώνεται καθόλου η αξία της από το αν υπάρχει ανταπόκριση ή όχι.

Αγάπη είναι η ‘’Αγαθότητα’’ του θεού από την οποία δημιουργείται ο κόσμος, κατά τον Πλάτωνα, η “Φιλότητα ‘’, κατά τον Εμπεδοκλή, με βάση την οποία λειτουργεί η φύση και δημιουργείται η αρμονία των όντων ο δε Αριστοτέλης την ονομάζει “Εύνοια”. Είναι οι τρείς λέξεις με τις οποίες αναφέρεται η έννοια της αγάπης, στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Ο Χριστιανισμός την όρισε ως “απόλυτη’’ . Γι’ αυτόν η αγάπη είναι ο ίδιος ο Θεός και υπερβαίνει κάθε γνώση. Κατά βάθος, πλάτος ή ύψος και ως εκ τούτου δεν μπορεί να κατανοηθεί από τον άνθρωπο παρά μόνο αυτός που πιστεύει θα την αισθανθεί. Όταν κάποιος αγαπάει κάτι και γι’ αυτό έχει λιγότερη εκτίμηση από όση για τον εαυτό του, τότε το συναίσθημα αυτό ο Καρτέσιος το λέει συμπάθεια, αν έχει ίση εκτίμηση το λέει φιλία και όταν περισσότερη τότε είναι αφοσίωση. Ο ανώτατος βαθμός αγάπης εκδηλώνεται προς τον θεό ,αλλά και προς ηγεμόνας ακόμα και προς την πατρίδα. Σ΄αυτή την περίπτωση ο άνθρωπος φθάνει μέχρι του θανάτου ,προκειμένου να διατηρήσει ότι αγαπά.

Αγάπη προς εαυτόν (εγωισμός) χαρακτηρίζεται η αγάπη για πράγματα διότι το αγαπώμενο αντικείμενο το βλέπει ως μέσον προσωπικής ευχαρίστησης. Αγάπη προς άλλους (αλτρουϊσμός) χαρακτηρίζεται η αγάπη για πρόσωπα, καθ΄όσον η προσωπική ευχαρίστηση που προκύπτει από αυτήν ισοδυναμεί με την ευχαρίστηση που νοιώθει το αγαπώμενο πρόσωπο. Αγάπη προς τα ζώα είναι κάτι ενδιάμεσο, άλλοτε το αγαπώμενο ζώο λειτουργεί ως μέσον προσωπικής ευχαρίστησης (αντικείμενο), άλλοτε από την προσωπική ευχαρίστηση προκύπτει και η ευχαρίστηση του ζώου που εκδηλώνεται. Όμως τα ζώα δεν έχουν πρόσωπο, οι άνθρωποι έχουν πρόσωπο, τα ζώα έχουν “μούρη’’.

Την αγάπη μεταξύ προσώπων (αλτρουιστική) θα την ξεχωρίσουμε αν τις δώσουμε κάποιο προσωνύμιο. Αγάπη προς … (Όχι ως δεδομένο)

Αγάπη πατρική ή μητρική

Είναι το συναίσθημα των γονέων προς τα παιδιά τους που φθάνει μέχρι αυτοθυσίας. Ισχυρό συναίσθημα που το βρίσκουμε και στα ζώα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μητέρας που έχασε το γάλα της από το σοκ του ναυαγίου και έσκισε τις φλέβες του μαστού της, σώζοντας με το αίμα της το παιδί της, χάνοντας η ίδια τη ζωή της.

Αγάπη των παιδιών προς τους γονείς.

Είναι συναίσθημα με ανάμειξη σεβασμού ,όχι τόσο ισχυρό όσο το γονικό προς τα παιδιά .Η αγάπη των γονιών προς τα παιδιά περιέχει περισσότερα εγωιστικά στοιχεία παρά αυτή των παιδιών προς τους γονείς. Ο μυθικός ήρωας Αινείας κρατούσε στους ώμους του τον γέροντα πατέρα του ,όταν, μετά την καταστροφή της Τροίας, τους ειπώθηκε από την πλευρά των Ελλήνων να πάρουν στα χέρια τους μαζί τους, ότι πολυτιμότερο είχαν. Εξ αυτού ο Βιργίλιος έκανε την “Αινειάδα’’στα πρότυπα Όμηρος-Ιλιάδα.

Αγάπη αδελφική.

Είναι φυσικό συναίσθημα που ενισχύεται από την αλληλοβοήθεια, την συνήθεια, τις κοινές αναμνήσεις, τον σεβασμό προς τους γονείς, το κοινό όνομα και τις οικογενειακές παραδόσεις.

Αγάπη συζυγική.

Το συναίσθημα τούτο είναι κλίση ,αφοσίωση, συμπάθεια μεταξύ των συζύγων το οποίο τονώνεται με την γέννηση των παιδιών. Ο Ορφέας κατέβηκε στον ‘Άδη να συναντήσει την αγαπητή του σύζυγο Ευρυδίκη ή η Πηνελόπη περίμενε είκοσι χρόνια πιστή τον σύζυγό της Οδυσσέα, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα από την Ελληνική μυθολογία.

Αγάπη προς την πατρίδα.

Υψηλό συναίσθημα η φιλοπατρία, που φθάνει μέχρι περιφρόνησης της ίδιας της ζωής. ‘’ Ή Ταν ή επί τας’’ , έλεγε η Σπαρτιάτισσα μάνα στο παιδί της και οι 300 του Λεωνίδα έπεσαν μέχρις ενός, ‘’τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι’’ ιστορικό παράδειγμα.

Αγάπη προς φίλους.

Το συναίσθημα τούτο είναι αντίθετο του μίσους ή της έχθρας και αναπτύσσεται συνήθως μεταξύ όμοιων .Είναι φιλήσυχο και ειρηνικό συναίσθημα και επιβάλλει ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις μεταξύ φίλων. Αχιλλέας – Πάτροκλος, Ορέστης-Πυλάδης, Δάμων-Φιντίας, Αλέξανδρος-Ηφαιστίωνας είναι μερικά ζευγάρια που η φιλία τους έμεινε στην Ιστορία.

Αγάπη προς άτομο του άλλου φύλου.

Ο έρωτας δηλαδή. Ισχυρό συναίσθημα που έχει μέσα την ομορφιά αλλά και στοιχεία άγρια που προσφέρουν πόνο, σε αντίθεση ,σε αντίθεση με τη φιλία που, αν αυτή είναι μια θερμότητα ,ο έρωτας είναι μια ορμητική φωτιά που στο διάβα της καίει τα πάντα. Έχοντας μέσα του την δύναμη της διαιώνισης του είδους, σπουδαίος παράγοντας για την εξέλιξη του κόσμου, θεωρήθηκε από τους αρχαίους χρόνους, ως Πανίσχυρος Θεός. Η ερωτική έλξη αρχικά είναι ισχυρή-ιδίως στους νέους- όμως η ένταση με το χρόνο λιγοστεύει, καταλαγιάζει το πάθος και επέρχεται ηρεμία. Μένει η αλληλοεκτίμηση, ο αλληλοσεβασμός, η αλληλοβοήθεια, η συντροφικότητα και όσα άλλα ευγενή συναισθήματα τα οποία αν δεν υπάρχουν, τα σκεπάζει η γενετήσια ερωτική έλξη που όταν λείψει δεν μένει τίποτα, ενώ μας δίνεται η εντύπωση της Αγάπης. Μεταξύ ατόμων διαφορετικού φίλου δεν είναι δυνατόν να υπάρξει.

Ελένη;

Ναι. Θα πω αυτό που είπε ο Λαμαρτίνος.’’ Μύθος ανόητος και φαρμακερός αυτός της αδελφής ψυχής η οποία πλάστηκε ειδικά για τον καθένα από εμάς και την οποία αρκεί να συναντήσουμε για να μεταφερθεί ο Παράδεισος από τον ουρανό στη γη’’.

Ανάγκη; Αδυναμία; Ίσως.

Σας χαιρετώ. Εις το Επανιδείν.

Γράφει η Ελένη Παπατσώρη