Οι Μονές του Αγίου Όρους που κάνουν business σε τρόφιμα και ποτά

Διατηρώντας ένα ζηλευτό χαρτοφυλάκιο, με καταθέσεις εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, δεκάδες ακίνητα, χιλιάδες στρέμματα γης και μετοχές, οι Μονές του Αγίου Όρους επιδίδονται με επιτυχία και στο επιχειρείν, και δη στη βιομηχανία των Τροφίμων και Ποτών.

Από την παραγωγή και εμφιάλωση κρασιού και νερού μέχρι τις εκτεταμένες δραστηριότητες στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας, ορισμένα από τα αγιορείτικα μοναστήρια έχουν μπει για τα καλά και στον κόσμο των επιχειρήσεων.

Τα ευλογημένα ψάρια

Το Βατοπαίδι, η δεύτερη τη τάξει μονή του Αγίου Όρους, έχοντας αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στο real estate, φαίνεται επίσης να έχει έφεση στις μπίζνες, καταφέρνοντας να καλύψει σε μεγάλο βαθμό το περιουσιακό χάσμα που τη χωρίζει από τον "αιώνιο αντίπαλό" της, την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας.

Από το 2020 είναι βασικός μέτοχος (ποσοστό 98%) της εταιρείας Terra Athos ΙΚΕ, η οποία αυτή την περίοδο έχει στα σκαριά νέα επένδυση στην εντατική εκτροφή μεσογειακών ειδών ιχθυοκαλλιέργειας.

Συγκεκριμένα, το έργο, για το οποίο η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 25 Ιουνίου 2025, αφορά την κατασκευή και λειτουργία μονάδας ετήσιας δυναμικότητας 1.464 τόνων, σε έκταση 40,015 στρεμμάτων, στη θαλάσσια περιοχή της ανατολικής ακτής του Αγίου Όρους, στην Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής.

Στη νέα μονάδα, εφόσον αδειοδοτηθεί, προβλέπεται η εκτροφή μεσογειακών ψαριών, όπως τσιπούρα, κρανιός και φαγκρί – είδη στα οποία έχει ήδη δραστηριότητα η Ιερά Μονή μέσω υφιστάμενης μονάδας εκτροφής σε μικρή απόσταση, ενώ υπάρχουν σχέδια και για εμπλουτισμό της γκάμας με νέα είδη (π.χ. μαγιάτικο, σκαθάρι κ.ά.). Μέσω της νέας εγκατάστασης, με 28 πλωτούς ιχθυοκλωβούς και μία πλωτή εξέδρα εργασίας, στόχος είναι η χονδρική διάθεση ψαριών και, σε δεύτερο χρόνο, η είσοδος σε αγορές του εξωτερικού.

Η Terra Athos ΙΚΕ στη χρήση του 2023 (τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός) είχε έσοδα 121.754 ευρώ (από 308.575 ευρώ) και ζημιογόνο αποτέλεσμα περιόδου, μετά από φόρους, 88.297 ευρώ, έναντι κερδών 302.138 ευρώ το 2022.

Πίετε εξ αυτού πάντες...

Αν και όλες οι Μονές του Αγίου Όρους παράγουν κρασί, έστω και σε μικρή ποσότητα και για ίδιες ανάγκες, μιας και το κρασί είναι άρρηκτα συνδεμένο με τη χριστιανική και μοναστική παράδοση, ορισμένες, όπως η Ιερά Μονή Χιλανδαρίου, τέταρτη στην ιεραρχική τάξη των αγιορείτικων μονών και πνευματικό κέντρο των Σέρβων, η Μονή Μεγίστης Λαύρας, η πρώτη τη τάξει στην Αθωνική Πολιτεία, καθώς και η υπερδραστήρια Μονή Βατοπαιδίου, το κάνουν λίγο πιο επαγγελματικά, ενώ ελάχιστες φιάλες κρασί παράγει και η Μονή Σίμωνος Πέτρας.

Μέσω της εταιρείας Monastic Products, το σέρβικο καστρομονάστηρο εξάγει σχεδόν το 30% της παραγωγής του σε κρασί, καθώς διαθέτει τους μεγαλύτερους αμπελώνες στο Όρος, περί τα 200 στρέμματα. Οι μοναχοί του Χιλανδαρίου έκαναν τις πρώτες φυτεύσεις το 1198, όταν ο Άγιος Σάββας των Σέρβων ίδρυσε τη Μονή, και έκτοτε δεν σταμάτησαν ποτέ να παράγουν κρασί. Το 2023 (τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός) η Monastic Products διπλασίασε τον τζίρο της στα 743.000 ευρώ, ενώ "γύρισε" σε κερδοφορία (25.000 ευρώ), από ζημίες 147.000 ευρώ το 2022.

Το οινοποιείο "Μετόχι Μυλοπόταμος", στο Ιερό Κάθισμα του Αγίου Ευσταθίου, εξάρτημα της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας, διαθέτει έναν βιολογικό αμπελώνα 60 στρεμμάτων. Η ετήσια παραγωγή του οινοποιείου είναι 80.000 φιάλες, με το μεγαλύτερο κομμάτι της να κατευθύνεται στην εσωτερική αγορά και ένα 15% να κατευθύνεται σε αγορές του εξωτερικού. Η αμπελουργική και οινοποιητική παράδοση του Μυλοποτάμου αναβίωσε χάρη στον αείμνηστο μοναχό Γέροντα Επιφάνιο και, μετά τον πρόωρο χαμό του, συνεχίζει με το ίδιο σθένος ο μοναχός Γέροντας Ιωακείμ, συνοδοιπόρος του επί δεκαετίες.

Την ίδια ώρα, όμως, τα αγιορείτικα κρασιά έχουν υποστεί και μια σοβαρή απώλεια λόγω της πτώχευσης της ιστορικής οινοποιίας Τσάνταλη, που από το 1970 έβγαζε στο Μετόχι Χρωμίτσας διάσημα κρασιά. Οι μοναχοί της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Παντελεήμονος, 19ης στην ιεραρχική τάξη, στην οποία ανήκει η Χρωμίτσα, αποφάσισαν εφέτος να εκμεταλλευτούν οι ίδιοι τους αμπελώνες των 700 στρεμμάτων, ενώ δεν αποκλείεται να προχωρήσουν και στη δημιουργία οινοποιείου στα πρότυπα της Μονής Χιλανδαρίου.

Αγιονέρι

Αν και η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Σίμωνος Πέτρας, λεγόμενη και Σιμωνόπετρα, που κατατάσσεται 13η στην ιεραρχική τάξη των μονών του Αγίου Όρους, δεν έχει μετοχική εμπλοκή στην εταιρεία Macedonian Bottling Company που παράγει το premium εμφιαλωμένο νερό Avaton, εντούτοις η μονάδα βρίσκεται εντός της περιοχής δικαιοδοσίας της.

Στη μονάδα εμφιάλωσης, με δυναμικότητα 46.800.000 φιάλες νερού, που υπήχθη στις διατάξεις του ν. 4399/2016, στο καθεστώς ενισχύσεων "Γενική Επιχειρηματικότητα" με επιλέξιμο και ενισχυόμενο κόστος της επένδυσης στο ποσό των 7,542 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζεται να διατηρεί ο Γιώργος Μπέλλος με 39,5%, ο οποίος είναι και ο διαχειριστής της επιχείρησης, με δεύτερο μεγαλύτερο μέτοχο τον Δημήτρη Μπαμπάκο (ποσοστό 32%), ενώ οι Γερμανοί Thomas Engels και Oliver Herbert Bockmann κατέχουν μερίδια 18,5% και 10% αντίστοιχα.

Υπενθυμίζεται ότι ο Δημήτρης Μπαμπάκος είναι πρόεδρος της εταιρείας NU Aqua, μέσω της οποίας ξαναπήρε μπρος το ιστορικό εργοστάσιο της PespiCo στο Λουτράκι, παράγοντας το νερό "Eonio Λουτράκι". Τη διανομή του νερού Avaton έχει αναλάβει από το 2023 η εταιρεία Β.Σ. Καρούλιας.

Για το 2023 ο τζίρος της Macedonian Bottling Company ήταν 254.458 ευρώ, από 97.749 ευρώ το 2022, με την καθαρή κερδοφορία της εταιρείας να εκτινάσσεται σε 1.118.018 ευρώ, από ζημίες 4.485.212 ευρώ την προηγούμενη χρήση.

 Πηγή, Ξανθή Γούναρη