Ο Αντώνης Σαμαράς στο Λια Φιλιατών με τον ελληνοαμερικανό συγγραφέα & δημοσιογράφο Νίκο Γκατζογιάννη

 

Στο ακριτικό χωριό Λιάς, στους Φιλιάτες βρέθηκε ο πρώην Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Η επίσκεψη έγινε μετά από πρόσκληση του γνωστού συγγραφέα Νίκου Γκατζογιάννη με αφορμή το μνημόσυνο για την μητέρα του, 75 χρόνια μετά την εκτέλεσή της.

Η «Ελένη» το βιβλίο του Νίκου Γκατζογιάννη έχει πρωταγωνίστρια την μητέρα του και αφορά σε μία από τις δυσκολότερες και πιο επώδυνες εποχές για το ελληνικό έθνος. Στον εμφύλιο.

Για το μνημόσυνο της Ελένης, βρέθηκαν στον Λια εκτός από τον Αντώνη Σαμαρά, η ευρωβουλευτής Άννα Ασημακοπούλου, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Διονύσης Σταμενίτης, οι βουλευτές Θεσσαλονίκης Δημήτρης Κούβελας και Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας και όλες οι τοπικές αρχές.

Η επίσκεψη του πρώην πρωθυπουργού είχε κυρίως ιδιωτικό χαρακτήρα ωστόσο μίλησε στην μικρή εκδήλωση που ακολούθησε.

Η σχέση Σαμαρά-Γκέιτζ

Σύμφωνα με τα όσα έχει αναφέρει ο ίδιος ο κ. Σαμαράς, τον Γκατζογιάννη γνώρισε ως μέντορα κατά τις σπουδές του στις ΗΠΑ και πως είχε συνεργαστεί μαζί του το μακρινό 1980-81 στην προεκλογική του εκστρατεία στην Καλαμάτα. Ο Αντώνης Σαμαράς ήταν τότε το πουλέν του Ευάγγελου Αβέρωφ, εισηγητή της περιβόητης θεωρίας «γέφυρας» του πολιτικού κόσμου με τη χούντα.

Τον Δεκέμβριο του 2022 ο Αντώνης Σαμαράς υπήρξε ο βασικός ομιλητής στην παρουσίαση του βιβλίου του Ελληνοαμερικανού παλιού του φίλου γνωστού και ως Νίκολας Γκέιτζ.

Πρόκειται για μεταφράσεις μιας σειράς κειμένων του που είχαν δημοσιευτεί σε αμερικανικά έντυπα, κυρίως τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», εδώ και μισό αιώνα (Νίκος Γκατζογιάννης, «Αποστολές από την πατρίδα», πρόλογος Αλέξης Παπαχελάς, μτφρ. Χρ. Λιθαρής). 

Τα κείμενα και οι απόψεις του Γκέιτζ είναι αρκετά γνωστά στην Ελλάδα, όπως και ο ιδιαίτερος σύνδεσμός του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον οποίο έχει κληρονομήσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. 

Η σχέση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη-Νίκολας Γκέιτζ

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε κι αυτός γνωρίσει τον Γκέιτζ στις ΗΠΑ το 1969 και στη συνέχεια τον έχρισε άτυπο υπαρχηγό. 

«Στην πορεία προς τις εκλογές του 1990 [ο Γκέιτζ] συνέβαλε στην προεκλογική προσπάθεια του Μητσοτάκη με τη συγγραφή και επιμέλεια σχεδίων ομιλίας» («Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τα δικά του λόγια», τ. Β’, Αθήνα 2019, σ. 160). 

Σ’ αυτές τις εκμυστηρεύσεις του που είχε ζητήσει να δημοσιευτούν μόνο μετά τον θάνατό του ο ίδιος ο Κων. Μητσοτάκης συμπλήρωνε με κυνισμό: 

«Δεν δίσταζα να αξιοποιήσω όλους εκείνους οι οποίοι μπορεί να ήταν χρήσιμοι. […] Εδώ στην Ελλάδα καταντήσαμε να θέλουν κάποιοι να παρουσιάζουν τους πάντες ως εξ ορισμού ύποπτους και να δημιουργούν κόμπλεξ. […] Εγώ τέτοιο κόμπλεξ δεν το είχα. Είχα έναν σύμβουλο, τον Νικ Γκέιτζ. Αμερικάνος; Εντάξει, ας λένε ό,τι θέλουνε. […] Οποιονδήποτε μπορούσε να φανεί χρήσιμος δεν είχα καμία δυσκολία να τον χρησιμοποιήσω» (στο ίδιο, σελ. 161).

Τον Γκέιτζ επέλεξε ο Μητσοτάκης για να μεταφέρει στις 10.4.1990 την πρόταση στον Καραμανλή να είναι υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. 

Τον ίδιο χρησιμοποιούσε για τις δύσκολες αποστολές του ΥΠΕΞ, με την ασαφή εξήγηση ότι «ο Νικ Γκέιτζ ήταν ένας πολύ χρήσιμος άνθρωπος» (σελ. 202). 

Αυτή η ασάφεια οδήγησε τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Φούρα και Ροκόφυλλο να καταθέσουν ερώτηση στην κυβέρνηση του Κων. Μητσοτάκη «για τη σχέση του Γκατζογιάννη με τη CIA ή άλλες μυστικές υπηρεσίες» και για τις σχέσεις που διατηρούσε «με τη χούντα των συνταγματαρχών και την ελληνική ΚΥΠ» (6133/25.2.1992). 

Η απάντηση του αρμόδιου υπουργού άφηνε την ουσία των ερωτημάτων αναπάντητη, και περιοριζόταν στη διάψευση των σχέσεων με τη χούντα.