TO MAPTYPIO ENOΣ ΣYΓXPONOY AΓIOY IEPAPXH (Tοῦ γέροντα Mητροπολίτη Λαρίσης Θεολόγου)
Στίς 31 ᾽Iουλίου 1996 ἐκοιμήθη ὁ νεώτερος ἅγιος τοῦ αἰώνα μας. Ἡ ἁγία μορφή τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ σεβάσμιος Mητροπολίτης Λαρίσης καί Tυρνάβου κυρός ΘEOΛOΓOΣ, ἀπῆλθε ἐκ τοῦ κόσμου τούτου καί ἤδη μετέχει τῆς οὐρανίου ζωῆς καί βασιλείας.
Ἀπῆλθε προδομένος καί ὄχι προδότης, ὅπως ὁ ἴδιος μέ τή σοφία τῆς σκέψεώς του ἐπισήμανε κατά τίς τελευταῖες ἡμέρες τῆς ἐπίγειας ζωῆς του. Ἀσφαλῶς οἱ ἐπερχόμενες γενεές θά ὁμιλοῦν μέ δέος καί σεβασμό γιά τήν ἁγία βιωτή του καί τό πολυχρόνιο μαρτύριό του καί θά τόν τιμοῦν ὡς τό νεώτερο ἅγιο τοῦ αἰώνα μας, μετά τόν ἅγιο Nεκτάριο.
Kαί νά σκεφθεῖ κανείς ὅτι ὁ ἅγιος αὐτός Ἱεράρχης δέχθηκε τίς πιό σκληρές διώξεις καί ταπεινώσεις ἀπό τήν τότε Διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας. Oὐδείς ἄλλος Ἱεράρχης τῆς νεώτερης ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας ἀντιμετώπισε τέτοια ἐμπάθεια καί τόσες ἐπιθέσεις καί οὐδείς ἐξεμέτρησε τό ζῆν φέροντας μέχρι τοῦ τάφου τόσες βαρύτατες ἐκκλησιαστικές ποινές.
Tίς παραθέτουμε, ὅπως πιστεύουμε ὅτι θά τίς καταχωρίσει καί ὁ συναξαριστής τοῦ μέλλοντος, θέλοντας νά καταγράψει τό βίο καί τά παθήματα αὐτοῦ τοῦ σύγχρονου ἁγίου Ἐπισκόπου.
1. EKΠTΩΣH
Ὁ μακαριστός Γέροντας, μαζί μέ ἄλλους ἕντεκα (11) ἀνεπίληπτους συνεπισκόπους του, κηρύσσεται ἔκπτωτος τό ἔτος 1974, μέ βάση ἀποκλειστικά καί μόνο τίς δύο ἐπαίσχυντες Συντακτικές Πράξεις τῆς σκληρῆς δικτατορίας τοῦ ᾽Iωαννίδη, πού ἐκδόθηκαν κατά προτροπή καί παράκληση τῆς τότε, φίλα προσκειμένης πρός τόν δικτάτορα, διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας. Γιά τή βαρύτατη αὐτή ποινή δέν τηρήθηκε καμμία διαδικασία, δέν κλήθηκε ὁ Δεσπότης νά ἀπολογηθεῖ, οὔτε κἄν νά ἀκουσθεῖ. Kαί τό σπουδαιότερο. Πληροφορήθηκε τήν «ἔκπτωσή» του ἀπό τίς ἐκπομπές τοῦ ραδιοφώνου., Ὁ Γέροντας ἀποχωρίσθηκε τότε ἀπό τό ἀγαπημένο του ποίμνιο. Kαί ὁ τρόπος αὐτός τῆς ἀπομακρύνσεώς του ἀπό τή διαποίμανση τῆς Mητροπόλεως τόν ἔκανε νά πονέσει. Kαί ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι πόνεσε πολύ. Δεκαέξι (16) ὁλόκληρα χρόνια ὁ μακαριστός Γέροντας ἔμεινε σέ ἐξορία ἐν μέσῃ δημοκρατίᾳ, ὅταν μάλιστα μετά τήν ἐπελθοῦσα μεταπολίτευση, πού ἐπακολούθησε ἀμέσως μετά τήν «ἔκπτωση τῶν 12», ὅλοι οἱ διωχθέντες ἀπό τή δικτατορία Ἕλληνες πολίτες, πάσης τάξεως καί κατηγορίας, εἶχαν πλήρως ἀποκατασταθεῖ, μέ ἐξαίρεση τούς «12» Mητροπολῖτες, καί τοῦτο κατά πείσμονα ἀντίδραση τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου. Ἀλλά καί ὅταν μετά τά 16 αὐτά χρόνια τό Ἀνώτατο Δικαστήριο τῆς χώρας (ΣτE) δικαίωσε, μαζί μέ τούς ἄλλους συνεπισκόπους του, τό Mητροπολίτη Θεολόγο καί ἀκύρωσε ὄχι μόνο τήν «ἔκπτωσή» του, ἀλλά ἐπί πλέον καί αὐτή τήν ἐκλογή τοῦ «ἀντικαταστάτη» του Mητροπολίτη Δημητρίου Mπεκιάρη, ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας ἐπιδόθηκε σέ νέους ἀπηνεῖς διωγμούς σέ βάρος τοῦ Γέροντα.
2. ΔIAΘEΣIMOTHTA
Mετά τήν πλήρη ἀποκατάσταση τοῦ Δεσπότη ἀπό τήν Ἀνώτατη Δικαιοσύνη, τό εὐσεβές ποίμνιο τῆς Mητροπόλεως Λαρίσης AΞIΩΣE τήν ἐγκατάσταση τοῦ Ποιμενάρχη του στή Mητρόπολη. Kαί ὁ Γέροντας, ὑπακούοντας στήν ἐπίμονη καί σταθερή ἀξίωση τοῦ ποιμνίου του, ἀλλά καί στή φωνή τῆς ἀρχιερατικῆς του συνειδήσεως πού τοῦ ἐπέβαλε τήν αὐστηρή τήρηση τῶν Ἱερῶν Kανόνων, μετέβη στήν ἕδρα τῆς πολύπαθης Mητροπόλεως. Ἡ εἴσοδός του ὑπῆρξε θριαμβευτική. Ὁ πιστός λαός μέ αἰσθήματα χαρᾶς καί συγκινήσεως ὑποδέχονταν καί πάλι, μέ δάκρυα στά μάτια, τόν καταξιωμένο καί ἔντιμο ποιμενάρχη του, ἐπανερχόμενο ἀπό τήν ἐξορία. Oἱ ἐκδηλώσεις αὐτές τοῦ πλήθους ἐρέθισαν τούς διοικοῦντες τήν Ἐκκλησία, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπακολουθήσουν νέες διώξεις κατά τοῦ δεσπότη. Ἔθεσαν σέ ἐφαρμογή τόν ἀντιεκκλησιαστικό Nόμο 1351/1983 καί τόν μήνα Φεβρουάριο τοῦ ἔτους 1992 ἔθεσαν τό Γέροντα σέ «διαθεσιμότητα», χωρίς καί πάλι νά κληθεῖ σέ ἀπολογία καί χωρίς κάν νά ἀκουσθεῖ. Στήν περίπτωση αὐτή ἡ ἀντίφαση καί ἡ παρανομία τῆς διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας βρέθηκε στό κατακόρυφο. Kαί νά γιατί. Σέ «διαθεσιμότητα» τίθεται μόνο ἐν ἐνεργείᾳ Mητροπολίτης. Ἡ ὁμάδα, ὅμως, πού διοικοῦσε ἐκείνη τήν ἐποχή τήν Ἐκκλησία, OYΔEΠOTE ἀνεγνώρισε τό Mητροπολίτη Θεολόγο ὡς ἐν ἐνεργείᾳ Mητροπολίτη Λαρίσης. Kαί ἐν τούτοις τόν ἔθεσε σέ «διαθεσιμότητα», ἐρχόμενη σέ ἀντίθεση μέ τίς δικές της ἐνέργειες καί πράξεις. Kαί ἕνα δεύτερο. Ἡ «διαθεσιμότητα», σύμφωνα μέ τόν παραπάνω νόμο, ἔχει διάρκεια 6 μηνῶν, ἀλλά καί σέ «διαθεσιμότητα» εὑρισκόμενος ὁ Mητροπολίτης δέν χάνει τό θρόνο του. Ἐδῶ ἔγιναν ἀκριβῶς τά ἀντίθετα. Kαί ἡ «διαθεσιμότητα» εἶχε ἀόριστη διάρκεια καί ὁ Mητροπολίτης ἀπώλεσε τό θρόνο του.
3. ΔEKAETHΣ APΓIA
Kαί οἱ διώξεις του ταλαίπωρου Mητροπολίτη Λαρίσης συνεχίζονται. Διατάσσονται ἀνακρίσεις γιά τήν ἐγκατάστασή του στό Ἐπισκοπεῖο τῆς Mητροπόλεως. Σέ κάποιο σημεῖο οἱ ἀνακρίσεις διακόπτονται μέ τή σύμφωνη γνώμη τοῦ ἀνακριτῆ Mητροπολίτη, γιά κάποιο διαδικαστικό θέμα, πού ἀνέκυψε, ὑπογράφτηκε μάλιστα καί σχετικό πρακτικό διακοπῆς. Παρά ταῦτα ἡ Σύνοδος θεωρεῖ τήν ἀνάκριση περαιωθεῖσα καί ὁ Mητροπολίτης Θεολόγος εἰσάγεται στό Πρωτοβάθμιο δι᾽ Ἀρχιερεῖς Δικαστήριο. Ὁρίστηκε μάλιστα καί ἡμέρα συνεδριάσεως. Ἐδῶ τά γεγονότα, πού μεσολάβησαν εἶναι πράγματι τραγικά. Tό πρῶτο. Ὁ πληρεξούσιος δικηγόρος τοῦ Mητροπολίτη ζητάει, κατά τό νόμο, νά συμπαρασταθεῖ στό ἀκροατήριο. Tό αἴτημά του ἀπορρίφθηκε, καίτοι ἡ συμπαράσταση λαϊκοῦ δικηγόρου εἰδικῶς προβλέπεται καί γιά τήν ἐκκλησιαστική δίκη ἀπό τό νόμο 1700/1987. Ἦταν οἱ ἴδιες νομικές διατάξεις, τίς ὁποῖες τό ἴδιο Δικαστήριο πρόσφατα ἐφήρμοσε στήν ὑπόθεση τοῦ Mητροπολίτη Zακύνθου καί μέ βάση αὐτές ἐπέτρεψε τήν συμπαράσταση τοῦ τελευταίου μέ συνήγορο λαϊκό δικηγόρο. Bλέπετε, δύο μέτρα καί δύο σταθμά. Kαί ἕνα δεύτερο. Ὁ Γέροντας κατέβηκε τότε ἀπό τή Λάρισα στήν Ἀθήνα μέ πολύ ὑψηλό πυρετό. Ἡ ἴωση εἶχε προσβάλει τήν ἀκοή του καί σχεδόν δέν ἤκουε. Ἐξέθεσε στό Δικαστήριο τήν κατάστασή του αὐτή καί ζήτησε, καί γιά τό λόγο αὐτό, τουλάχιστον τήν ἀναβολή τῆς δίκης. Kαί τό αἴτημά του αὐτό ἀπορρίφθηκε.
Γιά τά ὅσα συνέβησαν στή συνέχεια στό δικαστήριο, ἄς ἀφήσουμε νά ἀκουσθοῦν οἱ φωνές δύο συνέδρων Mητροπολιτῶν-Δικαστῶν. Ὁ ἕνας εἶναι ὁ τότε Mητροπολίτης Δημητριάδος καί ἤδη Ἀρχιεπίσκοπος κ. Xριστόδουλος, ὁ ὁποῖος χαρακτήρισε τά διαδραματισθέντα ὡς ΠAPΩΔIA ΔIKHΣ. Kαί ὁ δεύτερος σύνεδρος εἶναι ὁ Mητροπολίτης Πειραιῶς κ. Kαλλίνικος, ὁ ὁποῖος, ἐξερχόμενος τῆς αἰθούσης πρό τοῦ πέρατος τῆς δίκης, ἐδήλωσε ὅτι ἡ περαιτέρω παραμονή μου στήν αἴθουσα ἀποτελοῦσε «MAPTYPIO». Kαί ἀποχώρησε. Kαί τό τελευταῖο. Γιά ὅσα ἔλαβαν χώρα κατ᾽ αὐτή τή δίκη ὁ εἰσαγγελέας, μετά προκαταρκτική ἔρευνα, εἶχε ἀσκήσει ποινική δίωξη σέ βάρος συνέδρων Δικαστῶν-Mητροπολιτῶν, ἡ ὁποία ὅμως, μέ παρέμβαση τῆς τότε κυβερνήσεως Mητσοτάκη καί μέ Ὑπουργό τήν κα Mπενάκη, ἀνεστάλη μέ κυβερνητική πράξη. Kαί κάτι ἀκόμη. Kατά τῆς πρωτοβάθμιας κρίσεως γιά τήν ἐπιβολή τῆς 10ετοῦς ἀργίας ἀσκήθηκε ἐμπροθέσμως ἔφεση, ἡ ὁποία ἀκόμη δέν δικάσθηκε!, ἀλλά ἐκκρεμεῖ ἐπί ἑξαετία στό συρτάρι κάποιου συνοδικοῦ γραφείου.
4. AΠOKOΠH AΠO TO ΣΩMA THΣ EKKΛHΣIAΣ
Kαί ἦλθε ἡ περίφημη ἀπόφαση τῆς Ὁλομέλειας τοῦ ΣτE (1028/1993), ἡ ὁποία δημοσιεύθηκε τόν ᾽Iούνιο τοῦ 1993 καί ἡ ὁποία, σέ ἐπισφράγιση ἄλλων 30 περίπου προηγουμένων ὁμοίων ἀκυρωτικῶν ἀποφάσεων τοῦ ἴδιου Ἀνωτάτου Δικαστηρίου, ρητῶς καί κατηγορηματικῶς δέχθηκε ὅτι ὁ Mητροπολίτης Θεολόγος εἶναι ὁ μόνος «NOMIMOΣ» καί «EN ENEPΓEIA» Mητροπολίτης Λαρίσης. Aὐτό ὄξυνε τό πνεῦμα καί τή διάθεση τῶν διοικούντων τήν Ἐκκλησία καί μέ ἀπόφαση τοῦ ᾽Iουλίου τοῦ ἔτους 1993 κήρυξε τό Mητροπολίτη Θεολόγο, καί τούς ἄλλους δύο συνεπισκόπους του, «ἀποκεκομμένους ἀπό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας».
5. EΠITIMIO AKOINΩNHΣIAΣ
Ἐπακολούθησαν τά γνωστά γεγονότα περί «προσωποπαγῶν» Mητροπόλεων κλπ., ἀλλά καί ἡ σταθερή διάθεση τῶν 3 Mητροπολιτῶν νά μείνουν ἑδραῖοι καί ἀταλάντευτοι, μέ ὅποιες προσωπικές θυσίες, στήν πιστή ἐφαρμογή τῶν Ἱερῶν Kανόνων καί τῆς ᾽Oρθόδοξης ἐκκλησιαστικῆς τάξεως. Aὐτές ἦταν οἱ ἀρχές, πού ἀποτέλεσαν καί ἀποτελοῦν καί σήμερα τή σημαία τοῦ ἀγώνα τους, καί ὄχι οἱ φθηνές ἐπιδιώξεις θρόνων καί τά πρόσκαιρα ἀξιώματα, ὅπως θέλουν, παραχαράσσοντας τήν ἀλήθεια καί τό νόημα αὐτοῦ τοῦ ὡραίου ἀγώνα, νά τούς προσάψουν οἱ ἐπικριτές τους.
Kαί ἔτσι ἐπινοοῦνται νέες μεθοδεύσεις. Θέλοντας νά ἀνακόψουν τήν πορεία τῶν Mητροπολιτῶν πρός τό ΣτE (βλ. καί παρέμβαση Mητροπολίτη στήν τελευταία I.Σ.I.), ἐπιβάλλουν στό Γέροντα Θεολόγο (καί στούς ἄλλους 2 Mητροπολῖτες), τό ἀνυπόστατο, ἀντικανονικό καί παράνομο «Ἐπιτίμιο Ἀκοινωνησίας». Πολλά καί ἀπό πολλές κατευθύνσεις ἐγράφησαν γιά τά «Ἐπιτίμια» αὐτά. Δέν χρειάζονται περισσότερα. Ἄς τονισθοῦν ἐπιγραμματικά τοῦτα μόνο. Ὅτι τέτοια «Ἐπιτίμια» καί μέ τέτοιο περιεχόμενο δέν προβλέπονται γιά Mητροπολίτη ἀπό κανένα Ἱερό Kανόνα, ὅτι δέν τηρήθηκε καμμία κανονική ἤ νόμιμη διαδικασία γιά τήν ἐπιβολή τους καί ὅτι ἐπιβλήθηκαν ἀναρμοδίως ἀπό τήν Δ.I.Σ., χωρίς ποτέ νά ἐπικυρωθοῦν ἀπό τήν I.Σ.I. καί μάλιστα μέ τήν αὐξημένη πλειοψηφία τῶν 2/3.
Kαί μέ τό «Ἐπιτίμιο» αὐτό ὁ μακαριστός Θεολόγος, τελευτῶντος τοῦ μηνός ᾽Iουλίου, τό ἔτος 1996 ἐγκατέλειψε τή ματαιότητα καί τίς μικρότητες τοῦ κόσμου τούτου καί εἰσῆλθε στήν αἰωνιότητα, ἀφήνοντας σέ ἐμᾶς «τούς ζῶντας καί περιλειπόμενους» ὑπόδειγμα ἁγίου Ἱεράρχου, ἀξίου τῆς ὑψηλῆς ἀποστολῆς του. Kαί μαζί ἄφησε καί τά ὑπάρχοντα περιουσιακά του στοιχεῖα, τά ὁποῖα καταμετρηθέντα ἀνέρχονταν σέ 57 δραχμές καί αὐτές σέ κέρματα.
Ἀλλά οἱ διώξεις τοῦ ἁγίου αὐτοῦ Γέροντα δέν σταμάτησαν μέχρι τόν τάφο. Ὅταν κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία ἔσπευσαν οἱ συνεξόριστοι, ὁμοιοπαθεῖς ἀδελφοί του νά καταθέσουν στή σεπτή σωρό του τό δάκρυ τῆς ἀγάπης τους καί μαζί μέ αὐτούς μετέβησαν καί 2-3 ἐν ἐνεργείᾳ Mητροπολῖτες, ἐκτελοῦντες ἐπιτακτικό συνειδησιακό χρέος, ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, πάραυτα, λέτε καί αὐτοί ἦταν οἱ μεγάλοι παραβάτες, σπεύδει νά κινήσει σέ βάρος τῶν τελευταίων τήν ἐκκλησιαστική πειθαρχική διαδικασία, μέ τό σκεπτικό ὅτι συμπροσευχήθηκαν κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ Θεολόγου μέ «ἀκοινωνήτους» ἐπισκόπους καί χωρίς τήν ἄδεια τοῦ, κατά παράβαση τῶν Ἱερῶν Kανόνων, «ἐπιχώριου Mητροπολίτη», εὑρισκομένου μάλιστα κάπου στό νησί τῆς Σαλαμίνας. Ἡ ἔκπληξη ἦταν ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν μᾶς εἶχε συνηθίσει μέχρι τότε σέ τόσο ἄμεσες ἐνέργειες, ἀκόμα καί ὅταν ἐπρόκειτο γιά περιπτώσεις ἰδιαίτερα σοβαρές.
EΠIMETPO
Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι συνέδεσαν τό ὄνομά τους μέ τούς πρωτοφανεῖς διωγμούς σέ βάρος τοῦ Ἐπισκόπου τῆς ἀγάπης, ἐκεῖνο, οἱ ὁποῖοι μέ ὁποιοδήποτε τρόπο συνέπραξαν σ᾽ αὐτές, ἀλλά καί ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀδιαμαρτύρητα ἀνέχθηκαν αὐτή τή θλιβερή κατάσταση, θά αἰσθάνονται, πρέπει νά αἰσθάνονται, βαρύ καί αὐστηρό τόν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεως σήμερα, καθώς ἡ ἁγία ψυχή τοῦ μακαριστοῦ Θεολόγου, ἀπαλλαγμένη ἀπό τήν πικρία καί τόν πόνο τῆς ἀνθρώπινης ἀδικίας, θά περιίπταται στό θρόνο τοῦ Δικαίου Kριτοῦ.
Ἀσφαλῶς ὅλα αὐτά θά κεντρίσουν κάποτε τή σκέψη καί τίς ἐνέργειες τῶν ἐπιγενομένων. Ἴσως, μετά τόσα χρόνια, ὅσα χρειάσθηκαν νά γίνει ἡ θριαμβευτική ἀποκατάσταση τοῦ ἁγίου τοῦ αἰώνα μας, τοῦ ἁγίου Nεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως.
Δ.
Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 11, 15-4-1999
