Δράμα: Επιστράφηκε κλεμμένο Ευαγγελιστάριο του 10ου αιώνα
Eνα χειρόγραφο Ευαγγελιστάριο της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Εικοσιφοινίσσης, με ταξινομικό κωδικό 220, το οποίο εκλάπη, μαζί με άλλα 430 χειρόγραφα και 470 εκκλησιαστικά αντικείμενα, τον Μάρτιο του 1917, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από Βουλγάρους στρατιώτες, επιστράφηκε, ύστερα από έναν και πλέον αιώνα, στο ιστορικό Μοναστήρι της Δράμας.
Είναι το δεύτερο κατά σειρά χειρόγραφο κειμήλιο που επιστρέφεται στην πολύπαθη ιερά μονή μετά τον επαναπατρισμό το 2016 ενός χειρόγραφου κειμένου του 9ου αιώνα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, γνωστό ως Κώδικας 1424, που είχε στην κατοχή της η Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου.
Με την παράδοση του σημαντικού εκείνου κειμηλίου από τον τότε αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο στον μακαριστό μητροπολίτη Δράμας Παύλο, άνοιγε ο δρόμος για τον επαναπατρισμό κι άλλων πολύτιμων κειμηλίων που το 1917 αφαιρέθηκαν από το μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή Αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας.
Στη διάρκεια συνέντευξης τύπου που παραχώρησε ο τοποτηρητής της ιεράς μητρόπολης Δράμας, Σεβασμιώτατος μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελήμονας, πλαισιωμένος από την ηγουμένη της ιεράς μονής Παναγίας Εικοσιφοίνισσας μοναχή Αντωνίνη και την αδελφή Ισιδώρα, η οποία ασχολήθηκε προσωπικά με την επιστροφή του κειμηλίου, δεν έκρυψε τη χαρά και την ικανοποίηση της τοπικής εκκλησίας της Δράμας αλλά και της αδελφότητας της μονής για το σημαντικό γεγονός του επαναπατρισμού ενός τόσο σημαντικού κειμηλίου.
Το νέο χειρόγραφο, αφορά σε ένα περγαμηνό ευαγγέλιο που είχε εξαφανιστεί για πάρα πολλά χρόνια καθώς δεν βρίσκονταν στα κλεμμένα κειμήλια που φυλάσσονται στο ιστορικό μουσείο της Σόφιας. Το Ευαγγελιστάριο εκλάπη, μεταξύ άλλων χειρόγραφων και κειμηλίων, από την ιερά μονή Εικοσιφοίνισσας τον Μάρτιο του 1917, κατά την Α’ Βουλγαρική κατοχή και επιστρέφει στον φυσικό του χώρο με οικειοθελή απόφαση του Μουσείου της Βίβλου της Ουάσιγκτον, στην κατοχή του οποίου βρίσκονταν από το 2014.
Ο μητροπολίτης Ξάνθης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός της επιστροφής του κειμηλίου στον αρχικό του ιδιοκτήτη στέλνοντας ένα μήνυμα προς τις Βουλγαρικές αρχές υπογραμμίζοντας «το γεγονός αυτό ας είναι ένα μήνυμα για τους γείτονές μας, τους ομοδόξους μας, τους Βουλγάρους, να κάνουν ό,τι κάνει το Μουσείο της Βίβλου, να επιστρέψουν αυτά τα οποία πήραν στον φυσικό τους χώρο».
Η διαδρομή της πώλησης του μοναδικού κειμηλίου
Αναφερόμενος την διαδρομή που ακολούθησε το πολύτιμο κειμήλιο μετά την κλοπή από το μοναστήρι ο σεβασμιώτατος τόνισε μεταξύ άλλων ότι «το χειρόγραφο, αριθμημένο με κώδικα 220,το Ευαγγελιστάριο χρονολογείται στα τέλη του 10ου και αρχές του 11ου αιώνος. Με δημοπρασίες για 100 ολόκληρα χρόνια περιεφέρετο στις χώρες της Ευρώπης, για να καταλήξει το 2014 στην Ουάσιγκτον. Σε μια δημοπρασία που έγινε εκεί το πήρε ένας φορέας, το Μουσείο της Βίβλου. Από το 2014 το κατέχει το Μουσείο της Βίβλου, το οποίο έχει μια συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ερεύνησαν την προέλευσή του και μετά από πολλές έρευνες, διαπιστώθηκε ότι είναι Ευαγγελιστάριο με αριθμό 220, κωδικοποιημένο, της μονής Εικοσιφοινίσσης. Έρχεται σε επικοινωνία το Μουσείο της Βίβλου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Ιούνιο του 2020 ανακοινώνει στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο ότι προτίθεται να επιστρέψει αυτό το κειμήλιο στον φυσικό του χώρο, που είναι η μονή της Εικοσιφοινίσσης. Ασχολήθηκε ο Αρχιμανδρίτης Αγαθάγγελος Σίσκος, αρχαιοφύλακας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και η καθηγήτρια κα Ελισάβετ Προδρόμου, που είναι σύμβουλος του Μουσείου της Βίβλου, ούτως ώστε να επιστρέψει, να επαναπατριστεί το Ευαγγελιστάριο στη Μονή. Ήδη εδώ και 10 ημέρες το Ευαγγελιστάριο βρίσκεται στο μοναστήρι της Εικοσιφοινίσσης».
Επίσημη τελετή παράδοσης και παραλαβής
Η επίσημη παράδοση του κειμηλίου έχει προγραμματιστεί για την επόμενη Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου στην ιερά σταυροπηγιακή μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας παρουσία του αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου που θα εκπροσωπήσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη και του πρόεδρο του Μουσείου της Βίβλου. Η τελετή θα περιλαμβάνει μια ευχαριστήρια δοξολογία προς την Παναγία για τον επαναπατρισμό του σημαντικού κειμηλίου, την υπογραφή του πρωτόκολλου παράδοσης και παραλαβής και την ανταλλαγή χαιρετισμών.
Ο τοποτηρητής της χηρεύουσας μητρόπολης Δράμας, μητροπολίτης Ξάνθης, ευχαρίστησε θερμά τον πρόεδρο του Μουσείου της Βίβλου, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον πατέρα Αγαθάγγελο, την καθηγήτρια κ. Προδρόμου, τον μητροπολίτη Νεαπόλεως κ. Βαρνάβα, γιατί μερίμνησε για τη μεταφορά του Ευαγγελισταρίου από το αεροδρόμιο της Αθήνας μέχρι την επιστροφή του κειμηλίου στη Μονή πριν από δέκα ημέρς και μνημόνευσε τον μακαριστό μητροπολίτη Δράμας κυρό Παύλο, γιατί όπως τόνισε «από το 2020 μέχρι την εκδημία του είχε μια στενή συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την επαναφορά, τον επαναπατρισμό αυτού του κειμηλίου της ιεράς μονής». Η μοναχή Αντωνίνη, στις δηλώσεις της ευχαρίστησε θερμά και εγκάρδια όλους όσους συνέβαλαν για την επιστροφή του κειμηλίου σημειώνοντας ότι «πρώτα από όλους να ευχαριστήσω την Παναγία μας που Αυτή ευδόκησε να μας φέρει αυτό το κειμήλιο και φώτισε όλους όσους ασχολήθηκαν».
Μετά από πρόσκληση του μητροπολίτη Ξάνθης παρόντες στη συνέντευξη τύπου, που δόθηκε στον ανακαινισμένο παλαιό μητροπολιτικό ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Δράμας, ήταν ο δήμαρχος και ο αντιπεριφερειάρχης Δράμας.
