Η Ελλάδα χρηματοδοτεί την συντήρηση Μοναστηριού στην Αλβανία

Κατόπιν συνεννόησης μεταξύ Υπουργών Πολιτισμού Ελλάδας και Αλβανίας, ξεκίνησε η συντήρηση τοιχογραφιών και μαρμάρων του ναού Αγ. Νικολάου Μεσοποτάμου, με χρηματοδότηση από το Ελληνικό Υπουργείου Πολιτισμό. Τον χώρο επισκέφθηκε η Πρέσβης της Ελλάδας στα Τίρανα κ. Φιλιππίδου.

Μοναδική περίπτωση εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής στην Αλβανία αποτελεί η μονή αγίου Νικολάου Μεσοποτάμου Αγίων Σαράντα. Σήμερα σώζεται μόνο ο επιβλητικός ναός του μοναστηριού, που είναι δίκλινος και στεγάζεται με τέσσερις τρούλους, που στηρίζονται στους εξωτερικούς τοίχους και σε έναν κεντρικό κίονα. Θόλοι και αετώματα, κολώνες και κεραμοπλαστικές διακοσμήσεις δείχνουν τη λαμπρότητα του οικοδομήματος και τη κομψή και αριστουργηματική αρχιτεκτονική μορφή του, αξεπέραστη στο είδος της.

Ανατολικά προεξείχαν δύο πεντάπλευρες αψίδες –σήμερα έχουν αντικατασταθεί από μια πεντάπλευρη- ενώ στοές, που δεν σώζονται, περιβάλλανε το κτίριο από τρεις πλευρές. Το πλινθοπερίκλιστο σύστημα δομής και ο πλούσιος κεραμοπλαστικός διάκοσμος, καθώς και το περιστώο δίνουν μια πρωτοτυπία για τα δεδομένα της περιοχής και θυμίζουν τη ναοδομία του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Κτίστηκε, σύμφωνα με μια παράδοση το 306 μ. Χ. από το Μεγάλο Κωνσταντίνο. Καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε από το Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μονομάχο (1042-1045).

Το 1205 στο νάρθηκα της Μονής Αγίου Νικολάου λειτούργησε μοναστηριακή σχολή καλυβογραμμάτων (οι ιερείς δίδασκαν ανάγνωση, γραφή και το ψαλτήρι) με μαθητές από τα γύρω χωριά. Στους τοίχους του ναού, στα κελιά και στα άλλα κτίσματα είχαν χρησιμοποιηθεί αρχιτεκτονικά μέλη, αγκωνάρια, κιονόκρανα, ανάγλυφα από τα ερείπια της αρχαίας Φοινίκης, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.