Βούλγαροι ερευνητές στο Άγιο Όρος
Από το 2010 διοργανώνονται Διεθνείς ερευνητικές αποστολές στο Άγιο Όρος οι οποίες ερευνούν τα σπήλαια που οι μοναχοί χρησιμοποιούσαν σαν σκήτες στις οποίες ασκήτευαν.
Οι έρευνες δείχνουν πως κάτω από τα μοναστήρια υπάρχει μια ολόκληρη υπόγεια πόλη με χώρους στους οποίους οι μοναχοί απομονώνονταν, νήστευαν και προσεύχονταν.
Τα σπήλαια μάλιστα χωρίζονται σε θερινά (ψηλά στους λόφους) και χειμερινά (κοντά στην θάλασσα) και εκεί οι γέροντες δέχονταν άλλους μοναχούς που ερχόντουσαν να τους δουν κατά την δοκιμασία τους.
Η απομόνωση αυτή έφερνε τους ασκητές πιο κοντά στον Θεό, έβλεπαν οράματα και τους δίνονταν προφητείες.
Μερικές φορές οι διεθνείς αποστολές διοργανώνονται από τον Βουλγάρικο Σύλλογο Σπηλαιολογίας. Σκοπός των αποστολών είναι η γεωδαισία, η χαρτογράφηση των στοών και η μελέτη του υδρευτικού συστήματος των μοναστηριών από την αρχή της ύπαρξής τους. Μέχρι στιγμής έχουν σημειωθεί πάνω από 200 χώροι, άλλοι φυσικοί και άλλοι λαξευμένοι στον βράχο με εργαλεία.
Λέγεται πως η Θεοτόκος πηγαίνοντας στην Κύπρο μαζί με τον ευαγγελιστή Ιωάννη, παρέπλευσαν γύρω από τον Άθω και η Θεομήτωρ λάτρεψε τον τόπο και αποβιβάστηκε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η Ιερά Μονή των Ιβήρων. Τότε ακούστηκε φωνή από τον ουρανό η οποία είπε: "Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σός και περιβόλαιον σόν καί παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι".
Έτσι το Άγιο Όρος καθιερώθηκε να λέγεται "κλήρος και περιβόλι της Παναγιάς".
Οι ιστορικές πηγές δείχνουν πως μοναχοί ασκήτευαν στην περιοχή από τον 4ο αιώνα και άρχισαν να οργανώνονται μοναστικές κοινότητες από τον 9ο αιώνα. Τότε χτίστηκε το πρώτο μοναστήρι, η Μεγάλη Βίγλα.
Τα μοναστήρια χαίρονταν της εύνοιας των βυζαντινών αυτοκρατόρων και των ηγετών των μεσαιωνικών βαλκανικών κρατών. Κατά την Λατινοκρατία οι μονές ήταν υπό την προστασία του Πάπα Ινοκέντιου Γ΄ ενώ κατά την Οθωμανική κυριαρχία ο σουλτάνος Μουράτ Β΄, το 1430, τους αναγνώρισε τα αυτοκρατορικά προνόμια.
Το αυτόνομο καθεστώς του Αγίου Όρους αναγνωρίστηκε διεθνώς με τη Συνθήκη του Βερολίνου το 1878. Κατά την γερμανική Κατοχή ο Άθως ήταν υπό την προστασία της Γερμανίας. Το 1963 το Άγιο Όρος γιόρτασε την επέτειο από τα 1 000 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου μοναστηριού.
Σήμερα το Άγιο Όρος είναι αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους. Στην επικράτειά του υπάρχουν 20 ορθόδοξες μονές μεταξύ των οποίων μια ρώσικη, μια σερβική και μια βουλγαρική, ιδρυμένες με χρυσόβουλα βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Η βουλγάρικη Μονή Ζωγράφου είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και ιδρύθηκε από τρία αδέρφια από την Αχρίδα, τον Μωυσή, τον Ααρών και τον Ιωάννη, το 919, όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Λέων ΣΤ΄.
Η βασική σπηλιά προς το μοναστήρι ήταν ησυχαστήριο του Κοσμά του Ζωγραφίτου ο οποίος έζησε στα τέλη του 13ου αιώνα και καταγόταν από αριστοκρατική βουλγάρικη οικογένεια.
«Η Μονή Ζωγράφου φαίνεται σαν μεσαιωνικό κάστρο, λέει ο Εβγκένι Γκεοργκίεβ από το Περιφερειακό Μουσείο του Ρούσε ο οποίος έχει συμμετάσχει στις διεθνείς ερευνητικές αποστολές στο Άγιο Όρος. Όσο ύψος έχει πάνω από την γη άλλο τόσο έχουν σκάψει οι μοναχοί από κάτω. Μελετάμε το σύστημα ύδρευσης και τα ευρήματα δίνουν πολλές πληροφορίες για την ζωή στον Άθω.
Η πρακτική του ασκητισμού ήρθε στα Βαλκάνια από την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο όταν οι εκεί μοναχοί εκδιώχθηκαν από τους Άραβες».
Κατά τον κύριο Γκεοργκίεβ υπάρχει σύνδεση μεταξύ των ασκητών του Άγιου Όρους και των μοναστηριών χτισμένων στους βράχους του χωριού Ιβάνοβο (18 χλμ. από το Ρούσε), χάρη στον πρώτο Πατριάρχη της Βουλγαρίας, τον Άγιο Ιωακείμ Α΄ (απεβίωσε το 1246).
«Ο βίος του διηγείται ότι μόνασε στο Άγιο Όρος και έπειτα επέστρεψε κοντά στο Ρούσε όπου έχτισε πρώτα στα βράχια μια εκκλησίτσα αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρα και έπειτα το μοναστήρι του Αρχάγγελου Μιχαήλ υπό την αιγίδα του βασιλιά Ιωάν Ασέν Β΄, λέει ο ερευνητής».
Επιμέλεια: Ντιάνα Τσανκόβα (βάση συνέντευξης που πήρε η Βάλια Απόστολοβα από την ΒΕΡ Κάρτζαλι
Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα
